Tác phẩm đẹp Bản thạch hoành chi và Mộng thiên hà của Nguyễn Tiến Dũng (CoCa)
Thăm Triển lãm Cây cảnh nghệ thuật kỷ niệm 70 ngày thành lập Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội (30/11/1954-30/11/2024) tôi có nhiều ấn tượng về 5 tác phẩm của Nguyễn Tiến Dũng. Mỗi tác phẩm của anh là một câu chuyện về sự sáng tạo trong nghệ thuật cây cảnh. Trong số 5 tác phẩm tôi thích nhất 2 tác phẩm: Bản thạch hoành chi và Mộng thiên hà.
Khi xem xét tổng quan từ bên ngoài vào tôi đã chú ý đến tác phẩm Bản thạch hoành chi”. Điểm nổi bật của tác phẩm này là hình tượng cây sanh bám chênh vênh trên vách đá. Hình tượng này gợi lên cái gì đó phiêu lãng, bay bổng; thể hiện được ý chí sống mãnh liệt, sự kiên cường và khả năng thích nghi của một loài cây trước những điều kiện khắc nghiệt của tự nhiên. Nó cũng tượng trưng cho sự bền bỉ, sự trường tồn và sức mạnh của sự sống.
Tôi đã dành nhiều thời gian thưởng lãm mặt trước, mặt sau, mặt phải mặt trái của tác phẩm. Một thế cây bám đá độc đáo và sáng tạo. Nó chạm đến tận cùng cảm xúc của người xem. Càng ngắm cảm xúc càng dâng trào. Thế cây nằm chênh vênh giữa hai bờ: Vực thẳm và ngọn núi vững chắc. Cái khí chất của cây theo hai cái mạch đó tạo nên thế phiêu lãng, bay bổng; vừa bồng bềnh vừa vững chãi đẹp như một bức tranh sơn thủy ẩn hiện trong mây, một vẻ đẹp phong tranh vượt lên trên tự nhiên, thanh thoát và nhẹ nhàng!
Ngắm nhìn bộ rễ bám chặt đá, len lỏi luồn trong đá tôi nhận thấy giống như những dòng suối chảy từ trên đỉnh núi xuống chân núi. Hình ảnh này này không chỉ thể hiện sự gắn kết chặt chẽ giữa cây và đá, mà còn gợi lên hình ảnh nguồn sống, dòng chảy không ngừng nghỉ của thời gian. Nó cũng tạo nên một cảm giác uyển chuyển, mềm mại đối lập với cái chất cứng rắn của đá.
Một điểm nhân nữa là những cành cây từ thân cây vươn ngang (hoành chi) đồng điệu, nhất là ở mặt chính diện. Những cành này đều được tạo tác cùng một nhịp điệu như điệp khúc của một khúc ca; cùng nhẹ nhàng tựa như đang bay bay trong gió, lan tỏa những âm thanh im lặng giữa núi rừng. Tôi như nghe thấy những âm thanh rì rào muôn thủa của núi rừng, và có cái cảm giác thanh thoát, tự do và phóng khoáng… Tác phẩm tạo nên một sự tương phản thú vị đầy chất thẩm mỹ về hình ảnh bộ rễ bám chặt vào đá, thể hiện sự cân bằng giữa sự ổn định và sự linh hoạt.
Tác phẩm "Bản thạch hoành chi" không chỉ đơn thuần là một tác phẩm nghệ thuật về cây cảnh, mà còn là một tác phẩm mang ý nghĩa sâu sắc về cuộc sống. Qua hình tương cây bám chênh vênh trên vách đá, tác giả đã gửi gắm thông điệp về sự kiên trì, ý chí vươn lên và khả năng thích nghi của con người trước những khó khăn trong cuộc sống. Đồng thời, tác phẩm cũng gợi lên những suy ngẫm về sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên. Tôi đánh giá cao nghệ thuật tạo tác cây kết hợp với đá. Cây tôn đá, đá tôn cây, tạo nên vẻ đẹp hình khối rất sáng tạo. Đó là sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố như hình dáng, màu sắc, ánh sáng tạo nên một tác phẩm đẹp mắt và ấn tượng.
Tác phẩm thứ hai của Nguyễn Tiến Dũng có đề tựa "Mộng thiên hà", một cái tên gợi biểu cảm và mang nhiều ý nghĩa sâu sắc. Nó gợi lên trong tôi cảm giác mơ màng, lãng mạn, một thế giới tưởng tượng đầy màu sắc. Nó như một lời mời gọi người xem hãy cùng đắm mình vào một không gian huyền ảo, nghệ thuật.
"Thiên hà", dòng sông trời đưa chúng ta đến với vũ trụ bao la, với những ngôi sao xa xôi và những bí ẩn chưa được khám phá. Hình ảnh thiên hà, dòng sông của trời gắn liền với sự vô tận, với những điều lớn lao vượt quá tầm với của con người. Nó không chỉ là một lời mời gọi chúng ta hãy khám phá những điều kỳ diệu của thiên nhiên và vũ trụ, mà còn là một lời nhắc nhở về sự nhỏ bé của con người trước vũ trụ mênh mông vô tận.
Ý nghĩa sâu xa của cái tên dẫn chúng ta tiếp cận với tác phẩm, để chúng ta dễ cảm nhận sự kết nối giữa con người và vũ trụ: Con người luôn có một mối liên hệ mật thiết với vũ trụ, dù là một cách hữu hình hay vô hình. Theo quan niệm của Đạo giáo, con người là một tiểu vũ trụ, cây cối cũng là một tiểu vũ trụ trong vũ trụ vô cùng vô tận. Ở đó, con người là chủ thể luôn thể hiện khát vọng khám phá, tìm hiểu về những điều kỳ diệu, bí ẩn. Cái tên và hình tượng cây sanh ba thân mềm mại uốn khúc như hình ảnh những dòng sông bất tận đang quay, gợi lên trong ta cảm giác tự do, phóng khoáng, không bị giới hạn bởi bất kỳ điều gì.
Tác phẩm "Mộng thiên hà" là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, mang đến cho người xem những trải nghiệm thị giác rất thú vị và sâu lắng. Với ý tưởng sáng tạo, tác giả đã tạo tác, hay đúng hơn là vẽ nên một bức tranh tuyệt đẹp, nơi thiên nhiên và vũ trụ hòa quyện vào nhau một cách hài hòa.
Khối đá phẳng, sẫm mầu gắn với thân cây tạo nên cái phông nền trời đêm. Sử dụng phiến đá phẳng làm nền trời đêm là một ý tưởng độc đáo và đầy chất thơ. Màu sắc tối sẫm của đá tạo nên không gian huyền bí, sâu thẳm, gợi liên tưởng đến một thế giới kỳ ảo mà con người ta có thể đến. Cây sanh với hình ảnh những thân mềm mại uốn lượn như những dòng sông trời là điểm nhấn, là tâm điểm chính của tác phẩm. Sự uyển chuyển, mềm mại của cây đối lập với sự cứng rắn của đá tạo nên một vẻ đẹp hài hòa và cân bằng.
Hình tượng thiên hà, hình ảnh dòng sông trời, tựa như hình ảnh của thiên hà hệ đang quay kỳ ảo đã mang đến cho tác phẩm một ý nghĩa sâu sắc. Nó gợi lên những suy ngẫm về sự vận động không ngừng của vũ trụ, về sự liên kết giữa con người và thiên nhiên. Ngắm nhìn tác phẩm, tôi bỗng nhớ đến những kỷ niệm xa xưa đêm nào khi bố mẹ chỉ cho tôi và các em trong nhà hình ảnh vị Thần Nông với mũ cánh chuồn, về dải sông Ngân Hà với câu chuyện tình Ngưu Lang, Chức Nữ mỗi năm một lần gặp nhau qua cầu Ô Thước; cùng với bao kỷ niệm đêm kỳ vĩ về bầu trời suốt một thời tuổi trẻ… Tôi liên tưởng đến Tam giới trong Phật giáo (dục giới, sắc giới, vô sắc giới), tôi liên tưởng tới những đặc tính của vũ trụ trong cuốn Chuyển pháp luân của Đại Sư Lý Hồng Chí (chân, thiện, nhẫn)…
Tác phẩm "Mộng thiên hà" như một bức tranh mộng mơ và lãng mạn mang đến cho người xem một cảm giác kỳ lạ. Thưởng lãm tác phẩm, ngắm nhìn từng bộ phận cành, dăm, bông ta càng nhận thấy sự cẩn thận, tỉ mỉ đến kỳ công của người tạo tác. Tất cả những chi tiết trong hệ thống cành lớn đến cành nhỏ, đến chi, dăm, bông… tất cả đều có chung một nét đồng điệu, như những dòng sông với bao nhánh nhỏ hài hòa trong nét tổng thể. Tác phẩm này có một giá trị nghệ thuật rất cao bởi tính biểu trưng, bởi sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố như hình dáng, màu sắc, ánh sáng…
"Mộng thiên hà" là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, một biểu tượng mang đậm chất thơ, màu sắc tôn giáo, tính triết học. Nó không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật đơn thuần mà còn là một câu chuyện, một thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm đến người xem. Với những giá trị về mặt thẩm mỹ và ý nghĩa, tác phẩm này xứng đáng được nhiều người đánh giá cao và ngợi ca.
5 tác phẩm của Nguyễn Tiến Dũng trưng bày trong cuộc triển lãm chào mừng 70 thành lập Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đều đẹp, đều để lại những cung bậc cảm xúc. Đặc biệt là mang đến cho người thưởng lãm một phong cách riêng, độc đáo, có thể nói là một cá tính sáng tạo đầy triển vọng. Người yêu thích cây cảnh hy vọng rằng sẽ còn được chiêm ngưỡng nhiều tác phẩm sáng tạo của anh trong tương lai.