Một buổi trình diễn Piano

 Một buổi trình diễn piano

Buổi trình diễn piano của ba học sinh tiêu biểu trong lớp học 15 em (nhiều em đã theo học từ 5 đến 7 năm) đã để lại cho tôi nhiều ấn tượng. Điều đặc biệt là Tiến sĩ Âm nhạc Viv, cô giáo dạy Piano không trực tiếp nhận xét học sinh của mình mà mời thầy giáo của mình, thầy Hygge, Giáo sư Âm nhạc, nhà soạn nhạc đến để đánh giá. Sự hiện diện của một chuyên gia nổi tiếng trong buổi học giúp buổi trình diễn trở nên chuyên nghiệp và mang tính học thuật cao.

Ba học sinh, trong đó có cháu Chu Lâm, đã tự tin thể hiện khá tốt năng lực của mình. Sau mỗi phần trình diễn, giáo sư đã dành thời gian nhận xét tỉ mỉ từng em về cả nội dung thể hiện lẫn kỹ thuật chơi đàn. Không chỉ vậy, ông còn giới thiệu về nhạc sĩ sáng tác, các tác phẩm tiêu biểu và phong cách âm nhạc của họ, giúp lớp học hiểu sâu hơn về bối cảnh ra đời và ý nghĩa của những bản nhạc các em trình diễn để lớp học suy ngẫm. Điều này thực sự là một bài học vô cùng quý giá, giúp các em không chỉ chơi đàn bằng kỹ thuật mà còn bằng sự thấu hiểu.

Chu Lâm trình diễn tác phẩm "Trois Valses" của Chopin. Giáo sư đã giới thiệu khái quát về thân thế sự nghiệp Frédéric Chopin, một trong những nhà soạn nhạc vĩ đại nhất của thời kỳ Lãng mạn. Ông đã để lại một di sản âm nhạc đồ sộ, trong đó có rất nhiều bản waltz duyên dáng và đầy chất thơ. Trois Valses là một tập hợp 3 tác phẩm Waltz tiêu biểu, thể hiện rõ nét phong cách đặc trưng của ông.

Lâm chỉ trình diễn bản Waltz số 1 (Minute Waltz). Đây là bản waltz nổi tiếng nhất trong tổ khúc, được sáng tác vào năm 1847. Tên gọi "Minute Waltz" (Waltz một phút) không có nghĩa là bản nhạc chỉ chơi trong một phút, mà là để chỉ tính chất nhanh, gọn và lướt đi như gió của giai điệu. Có giả thuyết cho rằng Chopin sáng tác bản nhạc này khi nhìn thấy chú chó cưng của người tình của ông đuổi bắt chiếc đuôi của chính nó…

Tác phẩm được sáng tác vào giai đoạn cuối đời của Chopin, khi sức khỏe ông đã suy giảm. Tuy nhiên, thời kỳ này vẫn chứng kiến sự thăng hoa trong sáng tạo của ông, nhất là trong các tác phẩm ngắn như waltz, nơi ông có thể tự do thể hiện cảm xúc và tài năng ứng tác của mình.

Trois Valses không phải là bản waltz dùng để khiêu vũ một cách thông thường. Chúng là những bản "waltz hòa nhạc", được sáng tác để trình diễn trên đàn piano, mang tính chất nghệ thuật cao bên cạnh chức năng giải trí. Nội dung của bản số 1 diễn tả sự nhanh nhẹn, tinh nghịch và có chút hài hước. Giai điệu nó lướt nhanh, nhẹ nhàng như một cơn gió, với những chuỗi nốt chạy liên tục gợi lên hình ảnh vội vã, nhưng vẫn giữ được nét duyên dáng và thanh lịch. Đây là một bản waltz lấp lánh, khiến người nghe liên tưởng đến hình ảnh của những buổi dạ vũ sang trọng với những bước quay nhanh. Người chơi không chỉ phải thể hiện được đúng giai điệu mà còn phải thể hiện được cảm xúc vui tươi, phấn khởi, nhẹ nhàng và dí dỏm.

Với Chu Lâm, giáo sư đã có những lời nhận xét cụ thể và sâu sắc. Ông đánh giá cao kỹ thuật nhuần nhuyễn, thể hiện giai điệu lướt nhanh nhẹ nhàng. Ông nhấn mạnh Lâm cần phải nắm vững thêm tầm quan trọng của việc biểu hiện cảm xúc và sắc thái tình cảm trong biểu diễn. Để minh họa, giáo sư đã trực tiếp chơi lại từng đoạn nhạc, hướng dẫn Lâm cách nhấn, lướt khoan thai để truyền tải đúng tinh thần của bản nhạc. Dù có chút bỡ ngỡ ban đầu, nhưng Chu Lâm đã cố gắng và sau khi chơi lặp lại vài lần, cuối cùng cháu đã biểu hiện đúng yêu cầu của giáo sư. Khi trình diễn lại bản nhạc, tiếng đàn của cháu đã chạm đến trái tim của người nghe. Cô giáo và cả lớp đứng dậy vỗ tay nồng nhiệt. Đó là khoảnh khắc đáng nhớ, không chỉ cho Chu Lâm mà còn cho tất cả học sinh có mặt tại lớp.

Phần thú vị không kém của buổi trình diễn là 30 phút cuối cùng, khi giáo sư dành thời gian để trả lời các câu hỏi của học sinh trong lớp học. Có bảy câu hỏi. Có câu hỏi về việc giáo sư đến với âm nhạc và đến với piano như thế nào. Ông cho biết ông đến với âm nhạc từ lúc 5 tuổi, khi đến nhà bà dì nghe một nghệ sĩ đánh một bản nhạc với đàn piano. Đến lớp học hôm sau, trước cây đàn ông tự mò mẫm nhớ lại và chơi được bản nhạc hôm trước. Cô giáo thấy vậy đề nghị bố mẹ ông cho theo học piano… Ông trả lời cặn kẽ từng câu hỏi, phân tích cụ thể bước đầu về nghệ thuật chơi đàn. Ông nhấn mạnh để thành công với tư cách là một nghệ sĩ, một nhạc công thì người chơi đàn phải chăm chỉ luyện tập hàng ngày (practice diligently every day).

Kết thúc buổi ngoại khóa, giáo sư đã gửi lời chúc các em học tập tốt và chăm chỉ luyện đàn hàng ngày. Tất cả học sinh đều đứng dậy vỗ tay chào giáo sư, thể hiện sự kính trọng và biết ơn đối với những kiến thức và kinh nghiệm mà ông đã chia sẻ. Thực sự ông đã mở rộng kiến thức, khơi gợi niềm đam mê cho cả lớp học.

Tôi đánh giá rất cao vai trò của Tiến sĩ Âm nhạc, cô giáo Viv. Cô thừa khả năng nhận xét về học trò của mình. Nhưng cô lại mời người thầy của mình, một giáo sư Âm nhạc của một trường đại học lớn, một nhà soạn nhạc, một chuyên gia nổi tiếng đến với lớp học như là một buổi ngoại khóa. Tôi tin rằng qua buổi trình diễn và nhận xét đầy ý nghĩa này, các học sinh trong lớp đã học được rất nhiều điều (không phải chỉ các em học sinh học đàn mà ngay cả tôi với 45 năm trong nghề cũng học được rất nhiều điều). Không chỉ là những kiến thức về kỹ thuật hay lý thuyết âm nhạc, mà còn là sự thấu hiểu sâu sắc về cảm xúc, về cách truyền tải tâm hồn vào từng nốt nhạc. Buổi học đã giúp các em nhận ra rằng chơi đàn không chỉ là luyện tập ngón tay, luyện tập trí nhớ mà còn là quá trình nuôi dưỡng tâm hồn và cảm xúc. Đây chắc chắn là một trải nghiệm không thể nào quên, là nguồn động lực để các em tiếp tục nỗ lực trên con đường âm nhạc.