Trong
những ngày gần đây, tình hình bán đảo Triều Tiên căng thẳng tới đỉnh điểm và đã
đi đến độ của nó. Cả hai phía Triều Tiên và Liên quân Mỹ-Hàn-Nhật đều gia tăng
những hành động khiêu khích hết sức nguy hiểm. Chính quyền Tổng thống Mỹ Donal
Trump đã cân nhắc nhiều lựa chọn, ngoài kênh ngoại giao, Mỹ bắt đầu đưa tàu sân
bay, tàu trinh sát, tàu tác chiến điện tử, tàu tấn công, tàu ngàm ngầm hạt nhân
cùng với những cuộc tập trận áp sát Triều Tiên. Mỹ thực sự cân nhắc việc đánh
đòn phủ đầu bằng vũ khí thông thường, có thể sử dụng máy bay ném bom, tên lửa
tomahawk, tấn công mạng và các hoạt động tác chiến đặc biệt trên mặt đất nếu
phát hiện Triều Tiên chuẩn bị tiến hành thử vũ khí hạt nhân lần thứ 6. Tuy
nhiên sau màn trình diễn dồn dập này, một cuộc tấn công phủ đầu của cả hai bên vẫn
chưa xảy ra.
Một
cuộc tấn công trước của Triều Tiên vào Hàn Quốc, Nhật Bản hay Mỹ chắc chắn sẽ
là hành động tự sát. Kim Jong un đủ tỉnh táo để không làm việc này. Mỹ cũng
không tấn công phủ đầu vì Triều Tiên không thử hạt nhân lần thứ sáu, chỉ thử
tên lửa, hai quả “xịt”, một quả bay tới độ cao kỷ lục nhưng không hướng về lãnh
thổ Mỹ. Và gần đây nhất ngày 21/5 Triều Tiên phóng một quả tên lửa tầm trung
Pukguksong-2 với tầm bắn 2500 km. Về đại thể, Mỹ cũng chưa chuẩn bị xong các điều
kiện chính trị, luật pháp, tinh thần, tâm lý, nhất là cơ sở vật chất hậu cần
quân sự- Những yếu tố đảm bảo khả năng thành công cho một cuộc chiến kéo dài.
Có
người cho rằng Mỹ đã nhiều lần tấn công vào lãnh thổ các nước có chủ quyền và gần
đây bắn 60 quả tên lửa vào Syria, thì Mỹ cũng có khả năng tấn công phủ đầu vào
Triều Tiên mà không cần chuẩn bị những điều kiện như đã nêu trên. Tuy nhiên, vị
trí địa chính trị Triều Tiên khác với Syria. Ai cũng biết rằng Mỹ bao giờ cũng
hành động có lý do. Chưa có lý do thuyết phục, nhất là thuyết phục với Trung Quốc
và Nga để Mỹ tấn công Triều Tiên, một đất nước được coi là vùng đệm chiến lược
đối với cả hai cường quốc có chung đường biên với Triều Tiên.
Một
cuộc tấn công phủ đầu của Mỹ chắc sẽ là một cuộc tấn công bằng tên lửa, tấn
công bằng đường không vào các mục tiêu chủ yếu trong hệ thống phòng không và tổ
hợp hạt nhân của Triều Tiên. Sẽ có rất nhiều rủi ro trong cuộc tấn công này.
Trước hết là việc Trung Quốc có thể vào cuộc cùng với Triều Tiên theo tinh thần
Hiệp ước tương trợ và hợp tác hữu nghị Trung-Triều ký năm 1961. Sau đó, được
gia hạn hai lần vào năm 1981 và năm 2001. Hiệp ước vẫn còn có hiệu lực cho đến
năm 2021. Hiệp ước bao gồm điều khoản phòng vệ chung, mỗi nước có nghĩa vụ tiến
hành tất cả các biện pháp chống lại những hành động thù địch nhằm vào nước còn
lại. Rõ ràng Trung Quốc có cơ sở pháp lý để đứng về phía Triều Tiên. Trong khi
đó, quan điểm của Trung Quốc là Triều tiên phải dừng thử hạt nhân, Mỹ-Hàn cũng
phải dừng uy hiếp quân sự “Đừng nước nào ép Trung Quốc, một khi đánh giá sai
quyết tâm và sức bật của Trung Quốc, có khả năng họ sẽ phải trả một giá đắt”. Họ
ở đây là ai? Tất nhiên là cả Triều Tiên và Mỹ-Hàn.
Cho
dù thuyết phục được Trung Quốc và Nga án binh bất động, một cuộc tấn công phủ đầu
tiếp theo sẽ diễn ra các chiến dịch của liên quân Mỹ-Hàn trên mặt đất. Nếu như cuộc
tấn công phủ đầu không thể tiêu diệt được hết các đơn vị vũ khí hạt nhân, tên lửa
và các phương tiện nguy hiểm của đối phương, để bảo vệ sự tồn vong của chế độ
và dòng họ Kim, các đơn vị quân đội Triều Tiên có thể đáp trả đòn tấn công bằng
mọi phương tiện như bắn các loại pháo, nổ mìn hạt nhân, phóng tên lửa có mang
vũ khí hóa học, sinh học và hạt nhân cùng với một xác xuất ít hơn ném bom bằng
không quân. Các mục tiêu tấn công hóa học, sinh học, hạt nhân của Triều Tiên sẽ
là các cụm quân liên quân Mỹ-Hàn, các trung tâm
chính trị, hành chính đầu não Hàn Quốc, các căn cứ quân sự của Mỹ ở Hàn
Quốc và Nhật Bản. Mặc dù Triều Tiên cuối cùng sẽ thất bại, nhưng hậu quả tổn thất
với Mỹ và đồng minh là không thể lường hết được. Như vậy có đáng giá để tiến
hành một cuộc tấn công hay không?
Mối đe dọa Triều Tiên
Trong
quá khứ, Bắc Triều Tiên rất nhất quán, kiên định phát triển vũ khí hủy diệt
hàng loạt (Tôi đã trình bày vấn đề này trong 3 bài viết trước cách đây gần một
năm, xin xem bài Tại sao Triều Tiên lại cố tình phát triển vũ khí hủy diệt hàng
loạt, Đi Mỹ qua Hàn Quốc và suy nghĩ về bán đảo Triều Tiên, Đến sân bay Incheon
cảm nghĩ về bán đảo Triều Tiên trong blog này). Nhất là sau ngày 13/4/2009, Hội
đồng Bảo an Liên Hợp Quốc ra quyết định trừng phạt Triều Tiên trước việc họ
phóng tên lửa vào ngày 5/4/2009, Bình Nhưỡng rút khỏi cuộc đàm phán sáu bên,
tuyên bố tiếp tục theo đuổi chương trình hạt nhân và tên lửa của mình.
Vụ
thử hạt nhân lần thứ 5 vào tháng 9/2016, vụ thử mà Triều Tiên gọi là vụ thử
thành công bom nhiệt hạch, Triều Tiên thông báo họ có khả năng thu nhỏ đầu đạn
hạt nhân triển khai trên tên lửa đạn đạo. Nếu điều đó là sự thực, chỉ cần nước
này thử nghiệm thành công tên lửa đạn đạo liên lục địa, Triều Tiên không những
có khả năng tấn công hạt nhân Hàn Quốc, Nhật Bản mà còn có khả năng tấn công hạt
nhân tới Guam, căn cứ quân sự quan trọng của Mỹ trên Thái Bình Dương.
Ngày
15/5/2017 và ngày 21/5 mới đây, điều lo ngại của giới quân sự Mỹ trở thành hiện
thực. Triều Tiên đã thử thành công tên lửa đạn đạo tầm trung đạt tới độ cao hơn
2.111 km, bay được khoảng 787 km trước khi rơi xuống vùng biển Nhật Bản. Theo
giới chuyên gia, với độ cao đó và thời gian bay dài đến 30 phút, nếu bay theo
đường bay thông thường, tên lửa này có tầm bắn lên tới 4.500km. Vụ thử ngày
21/5 tên lửa tầm Trung có tầm bay đến 2500km. Đây là hai vụ thử tên lửa tầm
trung thành công nhất từ trước đến nay. Trước đó ít ngày, Triều Tiên thử hai lần
tên lửa đạn đạo tầm trung nhưng đều thất bại (Có tin cho rằng hai vụ trước Triều
Tiên cố tình cho tên lửa xịt để thăm dò phản ứng của Mỹ và Trung Quốc).
Với
hai vụ thử tên lửa đạn đạo tầm trung thành công, bây giờ Triều Tiên thực sự là
mối đe dọa trực tiếp, nguy hiểm nhất đối với an ninh của nước Mỹ. Kể từ khi
Donal Trump đắc cử tổng thống đến nay, tần suất, mức độ các hành vi khiêu khích
của Triều Tiên đột ngột tăng lên nhanh chóng. Dường như Triều Tiên chủ động thử
tên lửa vào những dịp quan trọng để gây chú ý, để gửi đi những thông điệp của họ.
Chẳng hạn thời điểm Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe thăm Mỹ tháng 2/2017; thời điểm
trước thềm Hội nghị thượng đỉnh giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng
Thống Donal Trump tại Mỹ đầu tháng 4/2017; thời điểm trước chuyến thăm của Phó
Tổng thống Mỹ Mike Pence đến Hàn Quốc trung tuần tháng 4/2917; thời điểm kỷ niệm
ngày sinh lãnh tụ Kim Nhật Thành và ngày thành lập quân đội Triều Tiên ngày 25/4.
Tất cả những động thái này không chỉ thách thức Mỹ, Hàn, Nhật mà còn chứng tỏ
quyết tâm nghiên cứu công nghệ tên lửa, ra sức cổ vũ tinh thần quân dân trong
nước và bày tỏ sự bất mãn với Trung Quốc.
Đáng
chú ý nhất là vụ thử ngày 15/5/2017, thời điểm diễn ra diễn đàn “Một vành đai,
một con đường” do Tập Cận Bình chủ trì, sau đó là buổi họp báo của phái đoàn
Triều Tiên về mục đích thử tên lửa là nhằm kiểm tra tính năng kỹ thuật tên lửa
trong việc bảo vệ chủ quyền quốc gia. Vụ thử này muốn nói với Mỹ rằng hãy
nghiêm túc đàm phán chính thức với Bắc Triều Tiên sau cuộc họp không chính thức
2 ngày giữa phái đoàn Triều Tiên và phái đoàn Mỹ ở Oslo, Na Uy. Vụ thử này cũng
thẳng thừng nói với Bắc kinh “Chớ có theo đóm ăn tàn, chúng tôi không quan tâm
đến việc các ông nghĩ gì và làm gì”. Vụ thử này cũng nhắn nhủ với Kremlin (Đường
bay của tên lửa đạn đạo bay dọc lãnh thổ Nga) “Chúng tôi cũng có thể chạm tới
ông”.
Rõ
ràng Triều Tiên đã trở nên nguy hiểm hơn khi các nước lớn thỏa hiệp nhằm ép họ
bằng các biện pháp cấm vận kinh tế và thương mại. Trung Quốc cấm nhập khẩu than
đá, nguồn ngoại tệ lớn duy nhất của Triều tiên. Ấn độ, nước có giao dịch thương
mại lớn thứ ba với Triều Tiên sau Trung Quốc và Nga đã ngừng giao dịch thương mại
với lý do thực hiện nghị quyết của Liên Hợp Quốc. Thái Lan và Philippine nước
có giao dịch thương mại lớn thứ tư, thứ năm với Triều Tiên cũng cùng Singapore
sắp lên đường tới Mỹ họp… Có vẻ Triều Tiên đã bị đẩy vào bước đường cùng nên
quá đà đe dọa tấn công Úc, đồng minh ở châu Á-Thái Bình Dương của Mỹ khi ngoại
trưởng Úc Julia Bisshop phê phán chương trình vũ khí hủy diệt của họ.
Đã xuất hiện những
tình thế mới
-
Quan hệ Trung Triều rạn nứt
So
với thời điểm Triều Tiên thử hạt nhân lần thứ năm cách thời điểm hiện tại khoảng
hơn một năm trước, có một số tình thế mới đã xuất hiện. Đó là là sự rạn nứt
trong quan hệ Trung Triều. Điều này rất hệ trọng bởi quan hệ Trung Triều có
liên quan đến sự tồn vong của chế độ Triều Tiên. Suốt một thập kỷ qua, Trung Quốc
đã đảm bảo khoảng 30% ngoại thương của Triều Tiên. Con số này mỗi năm một tăng
trong vài năm trở lại đây. Có thể lên tới 50, 60% vào đầu những năm 2010. Mỗi
năm Trung Quốc cung ứng 500.000 tấn dầu, tương ứng với 90% nhu cầu của Triều
Tiên. 10% còn lại là nhập khẩu từ Nga và các nước khác. Trung Quốc đã lợi dụng
yếu điểm năng lượng của Triều Tiên vào năm 2003 để ép Triều Tiên ngồi vào bàn
thương lượng đàm phán 6 bên.
Mỹ
hoàn toàn đúng khi cho rằng Trung Quốc nắm giữ lời giải cho vấn đề hạt nhân của
Triều Tiên. Tại sao Triều Tiên bị Mỹ và phương Tây bao vây cấm vận, dân chúng
đói nghèo mà họ vẫn có tiền để phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo?
Kim ngạch thương mại Trung-Triều đạt xấp xỉ 5,5 tỷ đô la, chiếm 85% tổng kim ngạch
thương mại của Triều Tiên. Thời gian trước, Trung Quốc đã phớt lờ các nghị quyết
trừng phạt của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, âm thầm giao thương với Bình Nhưỡng.
Trung Quốc lấy lý do nhân đạo, giúp cuộc sống khốn khó cho người dân Triều
Tiên.
Nhưng
sau vụ thử hạt nhân lần thứ năm, sau những vụ thử tên lửa đạn đạo gần đây, sau
vụ sát hại công dân Triều Tiên Kim Chol, người được coi là cùng cha khác mẹ của
lãnh đạo Kim Jong-un và đặc biệt là sau cuộc họp thượng đỉnh giữa Chủ tịch
Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donal Trump đầu tháng 4/2017, Trung Quốc
bắt đầu cắt lượng than đá nhập khẩu từ Triều Tiên. Ngoài ra Bắc Kinh còn tiến
hành một số bước đi như ủng hộ nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc hạn
chế cung cấp dầu cho Bình Nhưỡng nếu tiếp
tục thử hạt nhân và tên lửa đạn đạo, khởi tố các công ty Trung Quốc cung cấp
các công nghệ chế tạo tên lửa tầm xa và các thiết bị làm giàu uranium, trấn áp
các ngân hàng Trung Quốc giúp Triều Tiên rửa tiền từ các hoạt động phi pháp như
buôn bán ma túy, làm tiền giả, buôn bán vũ khí…
Bình
luận của Nhân Dân nhật báo và Thời báo Hoàn Cầu, cơ quan ngôn luận của Đảng cộng
sản Trung quốc gần đây tựu trung lại: i,Triều Tiên thử hạt nhân chỉ cách biên
giới Trung Quốc 70km có thể uy hiếp an ninh vùng Đông Bắc Trung Quốc; ii, Triều
Tiên khiêu khích cục diện Đông Bắc Á tạo cớ cho Mỹ tăng cường bố trí chiến lược
ở khu vực này; iii,Triều tiên có vũ khí hạt nhân uy hiếp lợi ích quốc gia Trung
Quốc; iiii, Có nên tiếp tục duy trì Hiệp ước tương trợ và hợp tác hữu nghị
Trung Triều…
Thông
tấn xã Trung ương Triều Tiên KCNA ngày 3/5 trả lời lại bằng bài xã luận về quan
hệ Trung Triều. Bài xã luận đã lớn tiếng hỏi Bắc kinh, trong hơn 70 năm đứng
trên tuyến đầu gian khổ chống Mỹ, đánh bại các âm mưu xâm lược của Mỹ, bảo vệ
hòa bình và an ninh của chính Trung Quốc là ai? Bài báo cảnh báo Trung Quốc “nên
tính toán cho kỹ, đừng có theo đuôi Mỹ chặt chém vào trụ cột của quan hệ Trung
Triều, có thể đem lại những hậu quả nguy hiểm”.
Bài
xã luận cũng phản bác các quan điểm của Trung Quốc cho rằng Triều Tiên sở hữu công nghệ hạt nhân và
tên lửa đạn đạo là đi ngược với tinh thần Hiệp ước tương trợ và hợp tác Trung
Triều, có thể dẫn đến chiến tranh nên Trung Quốc cần tăng cường trừng phạt Triều
Tiên. Bài báo lập luận trên thực tế Mỹ đã bố trí vũ khí chiến lược ở châu
Á-Thái Bình Dương từ rất lâu, trước khi Triều Tiên thử hạt nhân và tên lửa. Bình
Nhưỡng cho rằng “Những hành động quân sự của Mỹ đối phó với Tiều Tiên là nhằm
vào Trung Quốc. Bắc Kinh nên thành thật cảm ơn Triều Tiên mới hợp đạo lý”. Do vậy,
hành động trừng phạt, đe dọa của Trung Quốc như lộng ngôn nói “Quyền chủ động
trong quan hệ Trung-Triều nằm trong tay Trung Quốc”, “Trung Quốc không chỉ trừng
phạt mà còn không ngại sử dụng quân sự can thiệp”... “Những điều đó không chỉ
là những hành động bội tín và bất nghĩa mà còn là sự xâm hại nghiêm trọng chủ
quyền, lợi ích và danh dự của Triều Tiên. Đó là tư tưởng của chủ nghĩa Sô vanh
nước lớn. Vì lợi ích của mình, Trung Quốc muốn Triều Tiên phải hy sinh cả lợi
ích chiến lược cho đến chủ quyền, thậm chí cả đến sự sống còn của cả một dân tộc”…
Hoàn
cảnh của Triều Tiên hiện nay tương tự như Việt Nam thời gian đầu những năm 70 của
thế kỷ trước. Lúc đó ở Thiên An Môn, hai kẻ thù không đội trời chung từ năm
1949 đến 1971 là Chủ tịch Trung Quốc Mao Trạch Đông và Tổng thống Mỹ Richard
Nixon lần đầu tiên bắt tay nhau. Họ thỏa hiệp với nhau để kiềm chế Việt Nam vào
lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ của người Việt đang ở giai đoạn quyết định. Họ bắt
đầu cắt viện trợ để Mỹ có thể rút khỏi Việt nam mà chính quyền sài gòn vẫn có
thể đứng vững. Đổi lại, Mỹ đã hy sinh quyền lợi của Đài Loan và để Trung Quốc
trở thành ủy viên thường trực Liên Hợp Quốc. Họ cùng ra Thông cáo chung Thượng
Hải năm 1972 vì quyền lợi ích kỷ của họ. Cũng giống như Triều Tiên Việt Nam đã
đấu tranh hy sinh biết bao xương máu để bảo vệ độc lập dân tộc và sự toàn vẹn
lãnh thổ của mình, đồng thời cũng là bảo vệ hòa bình và an ninh phía Đông Nam
cho Trung Quốc, nhưng Trung Quốc trả ơn bằng việc phát động một cuộc chiến
tranh xâm lược Việt Nam trên toàn tuyến biên giới năm 1979.
Phải
chăng Trung Quốc vì vốn và công nghệ của Mỹ và Phương Tây, vì Việt Nam không chịu
là con bài, không chịu nhượng bộ chủ quyền, không còn giá trị lợi dụng, đi ngược
lợi ích của Trung Quốc nên Trung Quốc đã “dạy cho Việt Nam một bài học”? Liệu bài học lịch sử Trung-Việt có thể xảy ra
với Trung-Triều vào đầu thế kỷ 21? Cũng không thể loại trừ. Quan hệ Triều Tiên
với Trung Quốc là quan hệ của một nước nhỏ với một thực thể cường quyền bành
trướng đầy tham vọng, một kiểu quan hệ thiên triều hiện đại. Trung Quốc sẵn
sàng hy sinh lợi ích của Triều Tiên vì lợi ích của đất nước họ. Đó là thuộc
tính bản chất trong quan hệ quốc tế của các nước lớn.
Trung
Quốc bắt tay thỏa hiệp với Mỹ qua chuyến đi của Tập Cận Bình tới khu nghỉ dưỡng
riêng của Trump ở Florida. Mỹ thì ép về mặt quân sự, Bắc kinh thì toan tính kêu
gọi Hoa Kỳ rút lực lượng vũ trang của Mỹ ra khỏi Hàn Quốc, ký kết với Triều
Tiên hiệp định hòa bình vĩnh viễn thay thế hiệp định đình chiến tạm thời. Về phần
mình, Bắc Kinh tiếp tục cam kết đảm bảo an ninh cho Triều Tiên, kêu gọi cung cấp
viện trợ cho Triều Tiên để đổi lấy việc Triều Tiên từ bỏ vũ khí hạt nhân. Các
toan tính của Trung Quốc và Mỹ đã bị thất bại. Triều Tiên đã “đọc được vị”, đã đánh
giá đúng giá trị vị trí địa chính trị của mình, giúp cho nước này thoát khỏi
cái kết cục như Iraq, Lybia hay Syria.
Người
Triều tiên đã học được bài học từ Iraq, Lybia, Syria, Ucraina nên họ không muốn
từ bỏ chương trình hạt nhân và tên lửa. Họ cũng không để Trung Quốc giật dây
cho dù phụ thuộc Trung Quốc về kinh tế và thương mại. Chắc chắn người Triều
Tiên cũng đã học được bài học quan hệ Việt Nam với Trung Quốc vào năm 1979 nên
Kim Jong-un đã thanh trừng nội bộ và xử tử ông chú Jang Song Thaek thân thiết với
Trung Quốc. Cái chết của Kim Jong-nam chắc cũng không nằm ngoài tính toán trừ hậu
họa của lãnh đạo Triều Tiên. Bình Nhưỡng khẳng định, bất luận là ai đều không thể
làm họ dao động hoặc thay đổi con đường phát triển vũ khí hạt nhân vì sự sinh tồn.
Và “Bất luận quan hệ Trung Triều có đáng quý đến đâu đi nữa, Triều Tiên cũng
không thể đem việc sở hữu vũ khí hạt nhân vốn quý như sinh mạng của mình ra để
đánh đổi hay cầu cạnh Trung Quốc”.
-
Nga tăng cường xuất nhập khẩu sang Triều Tiên đồng thời phản đối việc sử dụng
vũ lực
Bất
chấp các lệnh trừng phạt với Bình Nhưỡng, thời gian qua Nga đã tăng cường hoạt
động xuất khẩu nhiên liệu sang Triều Tiên. Theo các hãng tin của Đức, hoạt động
giao thương giữa Nga và Triều Tiên đã tăng 85% trong bốn tháng đầu năm 2017.
Theo số liệu từ hải quan Nga, kim ngạch thương mại song phương giữa Nga và Triều
Tiên đạt xấp xỉ 32 triệu đô la mà đa số hàng hóa là các mặt hàng năng lượng. Ngoài
ra Nga và Triều Tiên còn mở thêm tuyến phà giữa cảng Rajin của Triều Tiên với cảng
Vladivostok của Nga. Phía Triều Tiên đánh giá cao sự việc này. Nó “sẽ góp phần
tích cực cho sự phát triển hợp tác kinh tế cũng như giao thông vận tải”.
Rõ
ràng mối quan hệ Nga-Triều đang ngày càng ấm lên trong khi Trung quốc bắt đầu
kiềm chế và siết chặt các chính sách kinh tế và thương mại đối với Triều Tiên.
Hành động “đẹp” từ phía Nga khiến Triều Tiên có sự lựa chọn thay thế cho phương
án phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc, khiến Bình Nhưỡng có thể giảm bớt phần
nào khó khăn kinh tế hiện nay. Người ta không thể không chú ý sự kiện ngày 14/4,
Nga là đại diện duy nhất bất đồng ý kiến với đề nghị của Mỹ lên án các cuộc thử
nhiệm tên lửa và hạt nhân của Triều Tiên, trong khi 14 quốc gia thành viên
khác, bao gồm cả Trung Quốc đều đồng thuận. Và mặc dù Tổng thống Nga Putin cho
rằng vụ thử tên lửa của Triều Tiên là nguy hiểm, nhưng ông cũng chỉ ra “Chúng
ta phải dừng việc khiêu khích Bình nhưỡng và tìm một giải pháp hòa bình cho vấn
đề này”.
Trên
thực tế Nga lo ngại về tình trạng cô lập của Triều Tiên. Người Nga tin rằng
tình hình trở nên nguy hiểm khi Mỹ cân nhắc tấn công phủ đầu Bình Nhưỡng. Ngoại
trưởng Nga Sergey Lavrov ngày 26/4 đã phản đối mạnh mẽ việc sử dụng vũ lực, sử
dụng các biện pháp quân sự để giải quyết vấn đề Triều Tiên. Ông cho rằng “Những
cách xử lý mạnh tay ẩn chứa những hậu quả thảm khốc cho bán đảo Triều Tiên và
toàn bộ khu vực Đông Bắc Á”. Phải chăng tình thế này là câu trả lời của nước
Nga khi Mỹ-Trung bắt tay nhau định gạt Nga ra ngoài cuộc?
-
Hàn Quốc có tổng thống mới
Ứng
cử viên tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đã đắc cử nhờ đề xuất chương trình hòa
hoãn với Triều Tiên trên cơ sở củng cố sức mạnh quân sự. Đây thực chất là Chính
sách Ánh dương phiên bản 2, một chính sách ngoại giao mà Hàn Quốc đã áp dụng với
Triều Tiên từ năm 1998 cho đến trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2008 (Xin xem
bài Đến sân bay Incheon và cảm nghĩ về bán đảo Triều Tiên trong Blog này).
Chính sách Ánh dương chú trọng đến thúc đẩy kinh tế, thương mại, viện trợ nhân
đạo, dùng lợi ích kinh tế để ràng buộc Bình Nhưỡng phi hạt nhân hóa bán đảo Triều
Tiên. Chính sách này đã không thành công. Bình Nhưỡng đã lợi dụng nó để giải
quyết những khó khăn chồng chất trong nước và để quốc tế nới lỏng lệnh cấm vận
trong khi vẫn ngấm ngầm tăng cường năng lực hạt nhân và tên lửa.
Tổng
thống Moon Jae-in một mặt chủ trương quan hệ tốt với Mỹ, nước bảo trợ an ninh
quan trọng nhất của Hàn Quốc, đồng thời chủ trương quan hệ tốt với Nhật Bản,
Trung Quốc. Với ý tưởng Chính sách Ánh dương 2, liệu tân Tổng thống Hàn Quốc có
thực hiện được cái việc phi hạt nhân bán đảo hóa Triều Tiên? Rất khó vì nó
không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của tân tổng thống Hàn Quốc, nhưng dầu sao so
với hai người tiền nhiệm cứng rắn, việc người cầm quyền mới mang tư tưởng ôn
hòa, tình hình bán đảo Triều Tiên cũng hạ nhiệt xuống một phần nào.
-
Nước Mỹ có tổng thống mới
Ngay
từ khi lên cầm quyền, Tổng thống Mỹ Donal Trump đã thể hiện quan điểm cứng rắn
với vấn đề hạt nhân của Triều Tiên. Nhà Trắng đã gấp rút cho triển khai hệ thống
Phòng thủ Tên lửa Tầm cao giai đoạn cuối (THAAD). Trump tuyên bố dứt khoát nếu
Trung Quốc không giải quyết vấn đề Triều Tiên, Mỹ sẽ tự xử lý. Quân đội Mỹ đã
tiến hành các cuộc tập trận chung thường niên. Ngày 25/4 tàu ngầm hạt nhân USS
Michigan cập cảng thành phố Busan Hàn Quốc. Ngày 26/4 Đô đốc hải quân Mỹ Harry
Harris cho biết tàu sân bay USS Carl Vinson với sức mạnh không quân vượt trội
đang di chuyển tới Triều Tiên. Đến thời điểm hiện tại, 3 tàu sân bay với 250
máy bay chiến đấu và một kho vũ khí khổng lồ cùng với 20 tàu chiến, tàu ngầm hạt
nhân, trong đó có tàu ngầm hạt nhân lớp Ohio khủng khiếp cũng hướng về phía bán
đảo Triều Tiên. Đặc biệt là hơn 100 máy bay F16 thường xuyên diễn tập trong khu
vực. Đây chính là dấu hiệu và chiến thuật được Mỹ sử dụng khởi đầu Chiến dịch
Bão táp Sa mạc tấn công Iraq vào năm 1991. Có lẽ Trump chỉ còn chờ đợi thêm cơ
hội.
Những
sự kiện dồn dập trên cho thấy, cách tiếp cận của Chính quyền Donal Trump đối với
Triều Tiên là dứt khoát, đối đầu mạnh mẽ so với các chính quyền tiền nhiệm. Tổng
thống Donal Trump, một nhà lãnh đạo phi truyền thống quả là khó lường. Ông ta đã
làm cho cả thế giới bất ngờ với quyết định tấn công Syria bằng tên lửa hành
trình tomahawk một cách chớp nhoáng, rồi đến việc cho sử dụng bom mẹ mười tấn
chóng vánh để tiêu diệt các cơ sở ngầm của nhà nước Hồi giáo ở Afganistan. Với
những biểu hiện trên, người ta thấy chính quyền Mỹ có khả năng theo đuổi các biện
pháp quân sự để giải quyết vấn đề hạt nhân Triều Tiên nếu nước Mỹ thực sự bị đe
dọa.
Giải pháp nào cho cuộc
khủng hoảng trên bán đảo Triều Tiên
Khi
mà Mỹ đã hết kiên nhẫn chịu đựng với sự khiêu khích của Bắc Triều Tiên, và Triều
Tiên cũng hết kiên nhẫn chờ đợi một cuộc tấn công phủ đầu của Mỹ, ngòi nổ đã được
tháo ra bởi sự kết nối giữa Oasington và Bình Nhưỡng thông qua kênh ngoại giao
đàm phán không chính thức tại Oslo, Na Uy. Việc Bộ Ngoại giao Triều Tiên tiếp
xúc với các nhà đàm phán Mỹ chứng tỏ Triều Tiên mong muốn bình thường quan hệ với
Mỹ, giống như Bắc Kinh mong muốn bình thường hóa quan hệ với Mỹ năm 1972. Đây
có thể là bước đi tốt cho Mỹ, lợi cho Triều Tiên, nhưng sẽ là bước đi chưa hẳn
là đáp ứng mong muốn của các đồng minh hai bên.
Liên
tiếp những vụ phóng tên lửa thành công, đương nhiên là Triều Tiên thách thức Mỹ
nhưng cũng làm gia tăng lợi ích cho Mỹ. Triều Tiên càng tỏ ra nguy hiểm, thậm
chí đến mức nguy hiểm cho cả Trung quốc và Nga thì nước Mỹ càng đắc lợi. Suy
cho cùng thì nước Mỹ ở rất xa Triều Tiên.
Trung Quốc và Nga thì lại ở rất gần. Chắc chắn hai nước không muốn bao vây xung
quanh mình thêm một nước nguy hiểm có vũ khí hạt nhân và tên lửa tầm xa. Một
ngày đẹp trời nào đó, không chừng Triều Tiên có thể chĩa đầu đạn hạt nhân vào một
trong hai nước. Và với hành động của Triều Tiên, nước Mỹ có thể dễ ra giá với
các đồng minh, đồng thời có cớ tăng cường sự hiện diện quân sự ở Đông Bắc Á.
Còn đối với Triều Tiên, những vụ thử tên lửa này đảm bảo cho Bình nhưỡng giữ được
thế tốt nhất với Trung Quốc và Nga trước khi có đột phá trong quan hệ Mỹ-Triều,
một cuộc đàm phán Pari về Việt Nam năm 1973 không có sự tham gia của Trung và
Nga sẽ có lợi hơn cho Triều Tiên.
Có
thông tin Mỹ có thể đưa ra cam kết “4 không” với Triều Tiên: Không thay đổi chế
độ, không thay đổi chính quyền hiện tại, không phát động xâm lược, không thúc đẩy
hai miền thống nhất. Liệu rằng Bình Nhưỡng và Oasington có nắm bắt cơ hội này?
Thực
tế Triều Tiên đã đàm phán một thời gian dài trong hội nghị 6 bên. Có nghĩa là
không phải Triều Tiên hoàn toàn không có thiện chí. Có lẽ do cả hai bên thiếu
lòng tin chiến lược về nhau và do chính sách cứng rắn của các bên đã đẩy tình
hình ngày một đi xa. Triều Tiên một mặt vẫn muốn nối lại các cuộc tiếp xúc, thậm
chí muốn đàm phán với Mỹ, một mặt vẫn tăng cường sở hữu vũ khí hủy diệt hàng loạt
để tự vệ, để mặc cả như một sách lược. Mỹ và các đồng minh thì tăng cường gây
áp lực quân sự và trừng phạt bằng bao vây cấm vận hy vọng Triều Tiên sẽ sụp đổ.
Cho đến bây giờ, tình thế bắt đầu có sự thay đổi, đâu sẽ là giải pháp cho bán đảo
Triều Tiên?
Về
phía Triều Tiên, cho rằng họ phát triển thành công vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn
đạo, thì việc đó có ý nghĩa gì nếu đổi lại là sự bao vây và cấm vận nghiêm khắc
nhất của cả cộng đồng quốc tế, trong đó có cả Trung Quốc và Nga (Tình hình này
sớm muộn các nước lớn cũng dàn xếp thỏa hiệp được với nhau). Hơn nữa dù có sở hữu
vũ khí hạt nhân nhưng thế giới vẫn không công nhận Triều Tiên là quốc gia sở hữu
vũ khí hạt nhân. Như vậy Triều Tiên không thể giải quyết được vấn đề lớn nhất
đang phải đối mặt, đó là cuộc sống rất khó khăn của người dân. Chỉ cần thiên
tai hạn hán hay lũ lụt xảy ra, mà điều này thì thường xuyên xảy ra, thì nạn đói
trong thập niên 90 lại đe dọa Triều Tiên kéo theo hàng triệu người chết đói
(Trong thập niên 90 Wikipedia thống kê có khoảng 900.000 người cho đến 3,5 triệu
người ở Triều Tiên chết). Thời gian không còn nhiều đối với Triều Tiên vì tình
thế đang trở nên bất lợi với họ. Chính quyền Bình Nhưỡng phải sớm ngồi vào bàn
đàm phán và đưa ra một sự lựa chọn có hoặc không tiêu hủy hay bàn giao vũ khí hạt
nhân cho Mỹ hoặc một giải pháp trung dung nào đó mà Mỹ có khả năng chấp nhận được.
Về
phía Mỹ, có thể thấy trong các lựa chọn, Mỹ vẫn ưu tiên sử dụng biện pháp ngoại
giao hòa bình. Trong cuộc tiếp xúc với đặc sứ của Tổng thống Hàn Quốc Hong
Seok-hyun, Tổng thống Trump tuyên bố sẵn sàng “giao tiếp” để kiến tạo hòa bình
trên bán đảo Triều Tiên. Ngày 27/5, Trump thông qua chiến lược mới, chiến lược
4 điểm: Không công nhận Triều Tiên là quốc gia hat nhân; áp đặt trừng phạt và
gây áp lực; không thay đổi chế đô Triều Tiên; giải quyết vấn đề bằng đối thoại.
Thời
cơ đẫ đến. Nếu Triều Tiên thực sự mong muốn giải trừ hạt nhân, đương nhiên cái
giá của họ sẽ không hề nhỏ, thì viễn cảnh Tổng thống Trump mời người đồng cấp
Kim Jong-un sang Nhà Trắng không còn là chuyện viển vông. Tổng thống đương nhiệm
Mỹ sẽ có được một thành tích chính trị vĩ đại. Bản thân Kim Jong-un cũng có thể
ngẩng cao đầu với tư cách là lãnh tụ tối cao của một quốc gia độc lập, bình đẳng.
Tuy
nhiên khả năng Triều Tiên tiêu hủy và bàn giao cho Mỹ vũ khí hạt nhân là không
dễ dàng, chưa nói đến quá trình triển khai việc này rất khó khăn vì Bình Nhưỡng
vẫn chưa thực sự yên tâm với liên minh Mỹ-Hàn-Nhật. Vụ thử tên lửa ngày 21/5, ngày
29/5 và yêu cầu của Kim Jong-un nhanh chóng triển khai trang bị loại tên lửa loại
mới này cho quân đội là một bằng chứng. Trước mắt, sách lược của Mỹ vẫn là gây
áp lực với ba trụ cột: Đe dọa quân sự, tác động chính trị, siết chặt các biện
phát bao vây cấm vận trong đó then chốt là yêu cầu Trung Quốc sử dụng biện pháp
trừng phạt mạnh mẽ Triều Tiên. Nếu thế trận trên cùng với việc đàm phán không
thành, “điều đó đồng nghĩa với việc hoặc Mỹ phải hành động hoăc để Triều Tiên sở
hữu vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo. Lúc đó chắc chắn Trump sẽ bắt đầu một
cuộc chiến tranh không thể lường hết hậu quả.
Ngày 30/5/2017.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét