Thăm Trường Đại học Missouri

Hôm nay FB nhắc lại những tấm ảnh tám năm về trước. Những hồi ức ba lần đến thăm  trường Đại học Missouri lại ùa về. Đặc biệt ấn tượng trong chuyến đi kéo dài hai tháng, điểm đầu tiên đặt chân đến xứ cờ hoa là trường Đại học Missouri-Columbia (University of Missouri-Columbia, MU). 
Cũng như bốn trường đại học khác trong thành phố Columbia, MU không có tường rào ngăn cách với phố xá xung quanh. Những con đường nhựa thênh thang của thành phố chạy xuyên ngang dọc khuôn viên trường. Mốc giới sau trụ cổng là một bãi cỏ xanh rờn với những hàng cây to, nhỏ các loại.
 Qua bãi cỏ, bên trong là thế giới đại học Missouri, gồm hàng trăm tòa nhà xen kẽ. Mỗi tòa nhà đều nằm trong một vườn hoa, một công viên, một vườn bách thảo thơ mộng. Tôi đã đi thăm một số trường đại học ở Trung Quốc, ở Singapore và Thái Lan. Một vài trường có thể làm tôi ngỡ ngàng về diện tích, vế kiến trúc nhưng chưa có trường nào làm tôi choáng ngợp như Đại học Missouri.
Đại học Missouri còn được được biết đến với những tên như Đại học bang Missouri, Mizzou hay MU. Đây là trường đại học công lập xây dựng ở phía Nam thành phố Columbia, bang Missouri. Trường rộng 506 ha và hiện đang thương lượng với chính quyền thành phố tiếp tục mở rông thêm hàng chục ha nữa. 
 MU thành lập năm 1839, là trường công lập đầu tiên ở phía Tây sông Misissippi, là lá cờ đầu của hệ thống giáo dục đại học bang Missouri. MU cũng là trường đại học nghiên cứu lớn nhất bang với số lượng tuyển sinh hàng năm khoảng 32.000 sinh viên đến từ các khu vực trong địa bàn bang, các bang trên khắp nước Mỹ và đến từ 110 quốc gia trên thế giới.
 MU cung cấp 270 chương trình học , cấp bằng cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ thông qua 20 khoa và các trường đại học thành viên. Trường là một trong 6 trường đại học công lập của bang có các trường trực thuộc như trường y, dược, thú y, luật nằm trong khuôn viên. Ngoài ra nhà trường còn nổi tiếng với các chương trình đào tạo như báo chí, nông nghiệp, sinh học. Là một trong 34 trường công lập được chọn là thành viên của Hiệp hội Đại học Mỹ, MU được xếp hạng nằm trong top 100 các trường đại học nổi tiếng nhất Hoa Kỳ. Trong hơn một chục năm trở lại đây, trường đã có hai giáo sư nhận được giải thưởng Nobel.
MU có bề dày lịch sử trên 180 năm. Vào năm 1839, Hội đồng lập pháp bang Missouri thông qua Luật Geyer, thành lập quỹ xây dựng một trường đại học của bang. Cùng năm đó, người dân Columbia và hạt Boone tặng cho trường 117.921 USD cùng với khu đất như ngày nay để xây dựng trường. 
Năm 1864 khi cuộc nội chiến ở Mỹ diễn ra, Ban Quản trị nhà trường quyết định dừng hoạt động học tập. Vì trường để trống nên cư dân Columbia đã thành lập một lực lượng tự vệ. Lực lượng này nổi tiếng với tên “Mãnh hổ Columbia” (Fighting Tiger of Columbia). Cái tên phản ánh tính kiên cường của người dân thành phố, nhằm đánh trả bất cứ lực lượng nào có ý định cướp bóc, xâm phạm thành phố và ngôi trường thân yêu của họ. Sau đó, vào năm 1890, một cựu sinh viên nhà trường đề nghị đội bóng bầu dục mới thành lập của trường được mang tên là “Fighting Tiger” nhằm tôn vinh những người đã chiến đấu để bảo vệ Columbia, bảo vệ trường. Từ đó đến nayhình tượng mãnh hổ đã trở thành biểu tượng nổi tiếng của nhà trường.
Sau nội chiến, MU dần dần phát triển và khẳng định vị thế của mình. Các trường đại học chuyên ngành trực thuộc Đại học Missouri lần lượt được thành lập: Trường Đại học Nông nghiệp, Thực phẩm và Tài nguyên Thiên nhiên. Năm 1888, Trạm Thí nghiệm Nông nghiệp Missouri khai trương. Sự kiện này đã dẫn đến việc hình thành 10 trung tâm và phòng nghiên cứu nông nghiệp của miền Trung Missouri. Tiếp sau đó, Khoa Luật, Y, Dược cũng được thành lập.
Năm 1908, Khoa Báo chí đầu tiên trên thế giới được khai trương tại MU. Khoa Báo chí trở nên nổi tiếng toàn cầu nhờ vào “phương pháp Misssouri”, phương pháp giảng dạy dựa trên việc sở hữu một chi nhánh truyền hình NBC/CW tại khu vực Columbia và thành phố Jeferson. Đó là một đài truyền hình thương mại đầy bản lĩnh, là phòng thực tập cho sinh viên Khoa Báo chí của trường. Khoa báo chí còn thành lập riêng tờ báo “Columbia Missourian” nhằm rèn luyện cho sinh viên các kĩ năng viết phóng sự, biên tập dưới sự quản lí của những biên tập viên chuyên nghiệp nổi tiếng.
Sau Chiến tranh thế giới lần thứ nhất các trường đại học của Mỹ phát triển với một nhịp độ phi thường. Hệ thống đại học Mỹ đến thời điểm tôi đến thăm MU đã lên tới 3000 trường đại học và 1700 trường cao đẳng. MU cũng không nằm ngoài sự phát triển đó. Số sinh viên quốc tế nhập trường mỗi năm một tăng, năm sau tăng hơn năm trước. Có 70 sinh viên Việt Nam đang theo học tại trường, phần lớn là sinh viên học thạc sỹ và tiến sỹ. Theo thống kê, có hơn 262.000 cựu sinh viên học Đại học Missouri đang sống và làm việc trên khắp thế giới, trong đó có tới một nửa tiếp tục ở lại sinh sống và làm việc tại Missouri. 
Dù cách xa nửa vòng trái đất, MU đã là một phần trong cuộc sống của bản thân tôi. Các con, hai con gái, con rể đã học tập, làm việc tại đây. Tại ngôi trường này, tất cả các con tôi đều được nhà trường cấp tiền sinh hoạt phí, bao gồm ăn, ở, học tập, bảo hiểm cho chương trình cao học và nghiên cứu sinh. Nơi đây đã nuôi dưỡng những ước mơ đẹp, những khát khao tuổi trẻ, những hoài bão tuổi thanh xuân, và cả tình yêu, hạnh phúc của các con tôi. Nơi đây cũng cưu mang, chia xẻ chín tháng nhọc nhằn với các con gái và đón nhận tiếng khóc chào đời ngọt ngào của các cháu tôi…  
Trời ấm áp. Ánh nắng tràn ngập khắp khu vực trường. Chúng tôi đi trong một rừng hoa đủ các loại mầu sắc chen chúc nở, như ganh đua nhau nở. Hoa trên tầng cao, hoa ngang tầm mắt, hoa dưới mặt đất... Phấn hoa giăng giăng thành những làn sương mờ ảo rực rỡ. Với tôi, có cái gì đó huyền bí như ở thiên đường mà tôi chưa bao giờ được chiêm nghiệm.
 Con gái đầu đi trước giới thiệu chi tiết khuôn viên trường. Trên 160 khối nhà. Hơn 5 ngàn cây cổ thụ và hàng ngàn cây non xanh đan xen . Ấn tượng với tôi nhất là cây dâu ba người ôm chưa hết thân. Mùa dâu chín, tối sinh viên Việt trải ni lông dưới tán, sáng hôm sau mang về lưng tải dâu chín rụng về ngâm làm đồ uống giải khát. 
Có thể nói một cách khái quát, toàn bộ khuôn viên trường là một khu vực sinh thái nằm trong một khu bảo tồn. Các khu vực trong nhà trường có thể chia ra làm nhiều phần. Khu Campus đỏ bao gồm Sân Davis R.Francis, Tòa nhà Jess Hall, Tòa nhà Switler Hall. Khu Campus trắng có Đài tưởng niệm Union. Khu Công viên Thể thao có Trung tâm Hearnes, Sân vận động Memorial, Sân Mizzou Arena, Sân Vận động Walton. Khu Công viên Nghiên cứu Discovery Ridge có nhiều tòa nhà bề thế. Khu này có Trung tâm nghiên cứu lò phản ứng. Khu Campus phía Đông rợp trong rừng cây. Khu Bệnh viện và Phòng khám Trường Đại học Missouri bao gồm Bệnh viện Columbia, Trung tâm Ung thư Ellis Fischel, Bệnh viên Trường Misssouri, Bệnh viện Cựu chiến binh Truman…
Cháu Lâm ngồi trên xe cùng tôi đi theo sau cô “hướng dẫn viên”. Cháu ngồi trên xe ngó nghiêng nhìn quanh. Thỉnh thoảng tôi tranh thủ chỉ cho cháu từng đàn chim ríu rít sà xuống, đang bay nhảy trên bãi cỏ xanh rờn. Tôi chỉ cho cháu thấy những con sóc vàng ươm, vểnh những cái bông đuôi ngoe nguẩy, mắt lay láy nhìn khách bên đường. Tôi cũng chỉ cho cháu dõi nhìn những đàn thỏ hoang màu ghi, màu trắng chuyển từ bụi cây này sang bụi cây khác; những đàn bướm sặc sỡ bay từ vườn hoa này sang vườn hoa khác... Cháu thích lắm.  
Con gái kể mấy lần nhìn thấy đại bàng cắp thỏ bay đi trong sân trường. Ở khu vực ký túc xá gia đình dành cho học viên nghiên cứu sinh, các con còn cho biết đàn hươu đi lại quanh khu nhà. Đàn nai nghển cổ ăn mận ven đường. Những cây gỗ đổ để mục ven rừng từ bao giờ vẫn còn đó. Những quả hồng, táo, mận rụng đầy bên đường… 
Pháp luật nước Mỹ bảo vệ rất nghiêm ngặt thế giới sinh vật hoang dã. Không một ai động đến chúng. Thậm chí một con vật bị thương nằm trên mặt đường, tất cả xe cộ tự giác dừng lại, chờ xe cứu hộ mang chúng đi cấp cứu, mọi người mới tiếp tục đi. Người ta lỡ đánh con chó, con mèo nuôi trong nhà có thể bị ra tòa vì tội ngược đãi. Con chim non rơi bên đường, cô con gái thứ hai mang về cho cháu Bảo nuôi, được vài bữa phải gửi đến Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã. Hàng tuần người ta gửi lại cáo cáo cho gia đình, thông báo về tình trạng sức khỏe của nó.
Tôi bỗng đến những cánh rừng Việt Nam hàng ngày, hàng giờ bị lâm tặc tàn phá lấy gỗ. Đàn voi rừng Tây Nguyên sắp tuyệt chủng vì bị người ta giết chúng lấy ngà, lấy lông đuôi voi. Con tê giác cuối cùng của rừng Cát Tiên vừa bị người ta sát hại để lấy sừng. Đàn vượn nằm trong danh sách đỏ ở các vườn quốc gia teo tóp dần vì nạn săn bắt. Đúng là hai xã hội, hai cấp độ văn minh. Nói theo thuật ngữ nhà Phật thì đó là hai cảnh giới khác nhau. Người dân ở đây có ý thức sống với thiên nhiên, sống chung với muôn loài.
Chúng tôi thống nhất với nhau chỉ đi tham quan bên ngoài để nắm những nét tổng thể, còn nội dung bên trong sẽ đi vào những hôm khác. Ba ông con lướt qua các khoa: Cao học, Quản lí công Truman, Luật, Báo chí, Điều dưỡng Sinclair, Y tế, Y dược, Công tác xã hội, Khoa học Thông tin và Tiếp thu công nghệ, Quản trị kinh doanh Crosby, kế toán, Âm nhạc, Mỹ thuật, Tài nguyên thiên nhiên. 
Chúng tôi đi lướt qua các trường đại học thành viên: Đại học Nông nghiệp Thực phẩm và Tài nguyên, Đại học Nghệ thuật và Khoa học, Đại học Kinh tế Trulaske, Đại học Giáo dục, Đại học Kỹ thuật, Đại học Khoa học Môi trường Nhân văn, Đại hoc Thú y…
Một điểm nhấn mà bất kỳ ai đến thăm Đại học Misouri đều không thể bỏ qua. Đó là khu tưởng niệm Tổng thống Thomas Jeferson, một biểu tượng văn hóa chính trị trong trường đại học. Chúng tôi dừng lại khá lâu trước bức tượng đồng Jefferson. Con gái chụp cho tôi mấy kiểu ảnh đứng, ngồi cạnh bậc vĩ nhân làm kỷ niệm. Tôi thoáng chút bối rối và ngại ngần, cố tìm vị trí khiêm tốn bên ông. Con gái hiểu ý cười: “Chỉ là một bức tượng thôi mà ba. Khách khứa và sinh viên chúng con khi mới đến ai cũng ngồi trên ghế chụp chung với ông ấy”.
Tôi đã từng học môn Hoa Kỳ học với một số giáo sư, trong đó có một giáo sư Mỹ nên biết chút ít về Thomas Jeferson. Có nhiều lý do người Mỹ chọn ông là một trong số bốn tổng thống tiêu biểu có ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ; bốn con người được tạc hình trên ngọn núi Rushmore tại Khu Tưởng niệm Quốc gia thuộc bang South Dakota. Bức tượng Thomas Jefferson ở trường Đại học Missouri mang rất nhiều ý nghĩa. Đây là hình ảnh ông lúc mới dấn thân vào sự nghiệp chính trị. Tôi ngắm nhìn Jeferson ngồi đó trẻ trung, tự tin tràn đầy sức sống trong nắng gió ngào ngạt hương hoa và âm thanh dào dạt của đất trời. 
Khung cảnh xung quanh Jeferson gợi lên cho người ta cái cảm giác bình dị, thân thiết vừa gần gũi vừa trang nghiêm. Ông ngồi đó trong bộ quần áo chẽn, chiếc gilê khoác bên ngoài, đầu ngẩng cao. Mái tóc như làn sóng lượn. Tay trái chống ghế. Tay phải cầm chiếc bút lông đặt trên chồng giấy. Khuôn mặt, ánh mắt đầy vẻ suy tư nhưng tất cả đều toát lên vẻ nhiệt thành, quyết đoán. Đúng là vẻ đẹp của một con người đã hiến dâng cả tuổi trẻ, tình yêu cho lí tưởng tự do và bình đẳng.
Thomas Jefferson sinh năm 1743 tại Shadwell bang Virginia trong một gia đình gốc Anh. Ông là Tổng thống thứ ba của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, là người thành lập một chính đảng tư sản, người theo chủ nghĩa tự do nhiệt thành lớn nhất thời cận đại. Thuở nhỏ ông học tại quê nhà. Hết phổ thông học ngành luật tại Đại học William & Mary. Năm 23 tuổi trở thành luật sư. Năm 30 tuổi được cử làm thành viên đại biểu bang Virginia. 
Jeferson đóng vai trò tích cực trong phong trào đấu tranh chống thực dân Anh giành độc lập cho Hoa Kỳ. Những kiến nghị của Jefferson được tóm tắt trong quyển sách: Những quan điểm chính về các quyền của nước Mỹ. Quyển sách này cùng với nhân cách và tài năng đã đưa ông lên vị trí những nhà cách mạng hàng đầu. Ông được các cộng sự tín nhiệm chọn là người viết Tuyên ngôn Độc lập Mỹ năm 1776. 
Năm 1783, Jefferson được bầu làm Thống đốc bang Virginia. Năm 1789 được cử làm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao. Năm 1800 ông đắc cử tổng thống Mỹ. Sau hai nhiệm kỳ đứng đầu Chính quyền Mỹ, Jefferson cống hiến những năm cuối đời để thành lập Trường Đại học Virginia, công trình được ông xem là quan trọng nhất trong cuộc đời. Bản vẽ toàn cảnh trường Đại học Virginia đã được sử dụng làm cơ sở thiết kế cho Trường Đại học Missouri.
Jefferson mất ngày 4 tháng 7 năm 1826 ở Monticello, hưởng thọ 83 tuổi. Trên bia mộ ông có mang dòng chữ: “Đây là nơi an nghỉ cuối cùng của Thomas Jefferson, tác giả bản Tuyên ngôn Độc lập Mỹ, tác giả Luật Virginia về tự do tín ngưỡng và là cha đẻ của Trường Đại học Virginia”…
Một ngày thăm Trường Đại học Missouri đã đem lại cho tôi bao cung bậc cảm xúc thẩm mỹ. Nhưng để lại trong tôi sâu đậm nhất là cuộc đời và sự nghiệp của Thomas Jeferson. Tôi nghĩ những cống hiến vĩ đại của Jefferson không chỉ cô đúc, gói gọn trên hàng chữ ở bia mộ. Trong thời gian làm Tổng thống Hoa Kỳ, việc ông quyết định mua vùng đất lãnh thổ của Pháp Louisiana về cho Hoa Kỳ là một quyết định lịch sử. Nó không chỉ đơn thuần đem lại cho nước Mỹ thêm 2.140.000 km2, bao gồm gần như toàn bộ và một phần lãnh thổ 15 bang, nó còn mở rộng lãnh thổ nước Mỹ từ bờ Đại Tây Dương đến Thái Bình Dương, từ đường biên giới phía bắc giáp Canada tới biên giới phía nam giáp Mêxico. Để rồi 50 năm sau, nước Mỹ vươn lên trở thành một cường quốc và tiến tới một siêu cường kể từ sau chiến tranh thế giới lần thứ hai đến nay.