Thăm Trường Đại học Columbia College

 Từ khu nội trú Trường Đại học Missouri đi bộ khoảng nửa tiếng theo một đại lộ hướng Tây, tôi thấy một số dãy nhà ba, bốn tầng cổ kính. Tầng trệt của những tòa nhà này hầu như được xây bằng đá. Tầng hai, tầng ba, tầng bốn xây bằng gạch đỏ không trát vữa. Từ vật liệu đến kiến trúc của những tòa nhà đều gợi nét rêu phong, trầm mặc. Theo chỉ dẫn bản đồ, đây là một trường học. 
 Sau khoảng sân cỏ rộng xanh non có trụ cổng trường xinh xắn nằm bên đường với dòng chữ Columbia College. Đó là biểu tượng của Trường Columbia College, Missouri và cũng là lô gô lịch sử của nhà trường. Tôi thoáng chút ngỡ ngàng vì trường này dường như hơi nhỏ.   
 Lúc đầu tôi tưởng Columbia College là trường cao đẳng theo nghĩa của từ tiếng Anh “college”. Sau đó mới biết mình nhầm. Columbia College là một trường đại học phi lợi nhuận.  Ở Mỹ, thuật ngữ college thường được người ta xem là cơ sở giáo dục đại học chuyên ngành. Còn trường đại học mang tên “university” điển hình thường là một tập hợp các đơn vị trường đại học được gọi là College (trường đại học chuyên ngành) hay School (trường) và Department (khoa). Nghĩa là nhiều college hay school và department mới hợp thành một university trong cùng một khuôn viên hoặc liền kề của một trường mang tên “university”.
 Ở Mỹ tên gọi college (cao đẳng) còn do lịch sử để lại. Phần lớn các college được thành lập cách đây một đến hai thế kỷ. Theo thời gian nhiều trường không muốn thay bằng tên university. Những college có lịch sử lâu đời, nhất là những trường đại học tư thục, thường nằm trong top đầu của Mỹ về công tác nghiên cứu và đào tạo tiến sỹ, sau tiến sỹ. Chẳng hạn như ba trường tư thục nổi tiếng nhất Hoa Kỳ: Trường Đại học Chicago (xin xem bài Thăm Trường Đại học Chicago của tôi trong trang Face này) Trường Đại học Stanford (xin xem Thăm Trường Đại học Stanford cũng trong trang Facebook này), Trường Đại học Harvard.
 Trường Đại học Columbia College là trường  chuyên đào tạo các chuyên ngành khoa học tự nhiên, khoa học xã hội nhân văn và kinh tế. Trường tuyển sinh ở tất cả các bang trên đất Mỹ và ở cả nước ngoài. Mỗi năm nhà trường nhận trên 25.000 sinh viên ở các cơ sở. Riêng cơ sở  tại thành phố Columbia, Missouri có 1200 sinh viên học ban ngày, 3000 sinh viên học trực tuyến và học buổi tối. Việc nộp đơn xin học hết sức đơn giản và thuận tiện. Thí sinh có thể đăng kí vào học quanh năm qua mạng hoặc qua văn phòng tuyển sinh, không thi đầu vào, không phỏng vấn, không cần thư giới thiệu. Sinh viên chỉ cần nộp giấy chứng nhận học hết lớp 12, chứng chỉ TOEFL IBT 60 điểm trở lên. 
 Columbia College thành lập năm 1851 theo quyết định của chính quyền bang Missouri. Đây là một trong những trường đầu tiên xây dựng dành cho phụ nữ ở các bang miền Tây sông Mississippi. Năm 1970 trường mới bắt đầu nhận sinh viên nam. Từ 138 nữ sinh trong năm đầu thành lập, đến nay Columbia College đã có hàng chục ngàn sinh viên. Từ một cơ sở ở thành phố Columbia, trường phát triển thêm 33 cơ sở trong bang và ở nhiều bang khác, đặc biệt có 18 cơ sở dành riêng cho quân đội.
 Tôi không so sánh và cũng không dám so sánh hệ thống trường đại học, cao đẳng công lập và tư thục của Việt Nam (Việt Nam có 460 trường đại học và cao đẳng) với hệ thống trường đại học công lập và tư thục của Mỹ (Mỹ có gần 5000 trường). Trong lúc các nhà giáo dục Việt Nam và nhiều nước thuộc thế giới thứ Ba đang loay hoay tìm cách học tập theo mô hình giáo dục đại học Mỹ, nền giáo dục tiên tiến nhất thế giới phương Tây, thì cách đây gần mười năm, Tổng thống Mỹ Obama đã họp với các chủ tịch hội đồng trường, hiệu trưởng các trường đại học vào tháng 8 năm 2012 để bàn phương hướng khắc phục những hạn chế, khiếm khuyết để thay đổi căn bản nền giáo dục đại học Mỹ cho phù hợp với việc đào tạo nhân lực trong thời đại kinh tế tri thức và kỷ nguyên bùng nổ khoa học công nghệ. 
 College Columbia phát triển theo tinh thần đổi mới của Tổng thống Obama, nhận tất cả học sinh viên đã học hết lớp 12 vào học (ở Mỹ không thi vào trung học phổ thông, không thi tốt nghiệp 12, không thi đại học) theo đúng 3 cam kết của Thống đốc Missouri đưa ra khi tranh cử: 100% người dân có nhu cầu được tham gia bảo hiểm y tế, 100% học sinh học hết lớp 12 được học đại học và cao đẳng, 100% người đến tuổi lao động có nhu cầu đều có việc làm. 
 College Columbia đào tạo trình độ thứ nhất là trình độ cao đẳng, học 2 năm cấp bằng Associate. Sau đó sinh viên có thể tiếp tục học hai năm nữa ở trường để lấy bằng đại học, hoặc theo học hai năm ở bất kỳ trường đại học nào khác (Mỹ không có trường trung cấp, người ta quan niệm học hết phổ cập lớp 12, nếu học sinh học lên là học hệ cao đẳng và đại học). Nếu không muốn  học lên đại học, ngay từ khi vào trường, sinh viên có thể chọn các ngành nghề học hai năm ra trường tham gia vào lực lượng lao động xã hội.
 Columbia College đào tạo trình đô thứ hai là trình độ đại học, cấp bằng Bachelor, thời gian học bốn năm.Trường đào tạo các ngành: Quản trị kinh doanh, Quản lý Nhân sự, Công nghệ thông tin,  Khoa học Xã hội và Nhân văn, Khoa học Tự nhiên. Mỗi ngành đào tạo đại học lại bao gồm nhiều chuyên ngành riêng. Columbia college cũng đào tạo trình độ thạc sĩ, cấp bằng Master, thời gian học hai năm. Không đào tạo Tiến sỹ.
 Ngoài đào tạo tập trung ban ngày hoặc tối, nhà trường còn đào tạo trực tuyến (không có COVID các trường đại học Mỹ vẫn đào tạo trực tuyến từ cuối những năm 1990). Trong số trên 25.000 sinh viên ở 33 cơ sở, nhà trường có tới 10.000 sinh viên đăng ký học trực tuyến từng học phần hoặc tất cả các học phần. Đăng ký học trực tuyến sinh viên sẽ được giảm đáng kể tiền đóng học phí. Ngoài ra, trường còn đào tạo theo các chương trình ngắn hạn, cấp chứng chỉ theo các chuyên ngành như Chứng chỉ Nghề, Chứng chỉ Quản lý Công, chứng chỉ Quản lý nguồn Nhân lực, Chứng chỉ Marketing… Nhìn chung việc đào tạo linh hoạt, mềm dẻo đáp ứng nhu cầu học tập của sinh viên vừa đi làm vừa đi học, sinh viên có gia đình, người lao động chuyển đổi ngành nghề, cán bộ nhân viên muốn tu nghiệp nâng cao trình độ…
 Sau khi xem chương trình giới thiệu về trường ở phòng tuyển sinh, tôi định đi lướt xem xét một vài khối lớp học, quan sát bên ngoài một số tòa nhà để có cái nhìn ban đầu về Columbia College. Không ngờ gặp một nữ sinh Việt Nam đang theo học tại trường gần tòa nhà  Banks hall. Cháu chủ động đến bên tôi, hỏi xem tôi có phải là người Việt không, rồi tự giới thiệu: “Cháu là N., ở Thành phố Đà Nẵng. Cháu sang đây học được 3 năm. Cháu thấy hình như bác muốn đến thăm anh chị nào ở trường này”.
 Tôi tự giới thiệu mình làm công tác tư vấn học sinh trung học phổ thông vào các trường đại học, cao đẳng và du học ở một trường tại Hà Nội; muốn tìm hiểu thực tế về các trường đại học, cao đẳng Mỹ; nhân thăm con gái học ở trường Missouri nên đến trường tìm hiểu để phục vụ cho công việc của mình ở Việt Nam. T biết hai con gái tôi. Nói chuyện với tôi, T cởi mở như gặp người thân: “ Cháu biết hai chị nhà bác khi các chị ấy biểu diễn ở thính phòng Jesse trong đêm hội sinh viên quốc tế International Night của Trường Missouri”.
 T nhận học bổng của Trường Đại học Columbia College, Missouri. Ở trung học phổ thông, T học tại trường chuyên Lê Qúy Đôn. Cháu được vào đội tuyển quốc gia thi học sinh giỏi quốc tế. Kỳ thi lớp 12 T được giải Nhất môn sinh toàn quốc và huy chương Vàng quốc tế.
 T dẫn tôi đi thăm tòa nhà Banks Hall. Đây là tòa nhà nội trú ba tầng mới xây dành cho sinh viên mới nhập học năm học này. Thiết kế của tòa nhà thật độc đáo. Nhìn vào tôi chỉ thấy một khối kính mầu ngăn thành những ô đều tăm tắp như kẻ chỉ. Bước vào tòa nhà trải thảm gắn điều hòa chung, người ta cảm thấy ấm áp và sạch sẽ như có ai vừa lau dọn. Mỗi tầng của tòa nhà đều có phòng tắm hơi, phòng tắm công cộng riêng.
 T đưa tôi đi thăm phòng học ở khu nhà nội trú. Mở cửa bước vào, hệ thống đèn trong phòng tự động bừng sáng. Căn phòng rộng 75 m2. Phía trên có ba chiếc bảng: Một chiếc bảng đa năng  màn hình cảm ứng lớn ở giữa. Hai chiếc bảng tương tác thông minh nhỏ hơn ở hai bên. Cả 3 chiếc bảng đều nối kết với internet. Bảng ở bên phải dùng cho diễn giảng trình chiếu nội dung chuyên đề. Bảng bên trái dùng cho sinh viên và thính giả ở dưới (thính giả có thể là người dân thành phố, bạn bè của sinh viên nhà trường hay sinh viên trường khác). Trong phòng có 40 bộ bàn ghế đôi. Mỗi bộ bàn ghế đều có hai ổ cắm điện để cho sinh viên dùng máy tính cá nhân.
 Mỗi tầng có một phòng giống như trên. Có một cán bộ chuyên trách tổ chức sự kiện ở mỗi tầng. Sinh viên ngoài giờ lên lớp được khuyến khích tới đây để giao lưu; xem phim, thưởng thức một vở kịch mới hay nghe biểu diễn âm nhạc trực tuyến. Sinh viên có thể học nhóm khoa học hay kỹ năng lãnh đạo; học chuyên đề, hội thảo theo chủ đề; tương tác xã hội và tạo sự nối kết cá nhân với tất cả mọi người…
 Bên cạnh phòng học là Phòng lab computer. Trong phòng lab có hơn hai chục máy tính bàn, có máy in, fax, photo. Ban đầu tôi nghĩ phòng này không cần thiết, vì mỗi sinh viên đều có máy tính cá nhân. Trường lại phủ sóng wifi nên mấy khi sinh viên đến lab này.  T giải thích máy tính ở đây đều được nối kết với hệ thống thư viện của trường và hệ thống thư viện của các trường đại học khác nên rất hữu ích. Hơn nữa nó là những máy chuyên dụng cài đặt những phần mềm khoa học mô phỏng hoặc những giáo trình đặc biệt, những bài giảng online. Ngoài ra còn rất nhiều tính năng đặc biệt khác mà T nói “bản thân cháu đến giờ cũng chưa biết hết”, “chính vì vậy không ngày nào, không tối nào vắng bóng sinh viên”.
 T đưa tôi lên thăm phòng ở trên tầng hai. Gọi là phòng nhưng nó giống như một căn hộ: hai phòng ngủ với hai phòng vệ sinh riêng, một phòng bếp (hai bếp điện), một phòng khách. Tất cả các phòng đều được trải thảm, nằm trong hệ thống điểu hòa chung, được thiết kế và xây dựng theo tiêu chuẩn căn hộ Mỹ.
 T ở chung với một sinh viên Mỹ. Người ta không xếp sinh viên cùng một quốc gia ở chung với nhau. Một phần vì để giúp nâng cao khả năng tiếng Anh của sinh viên sử dụng tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai, một phần vì muốn khuyến khích sự tương tác và nối kết đa văn hóa. Tất nhiên việc ở chung phải được sự đồng thuận của cả hai người.
 Tôi nhận thấy khu nội trú tại Columbia College tiện nghi và hiện đại hơn khu nội trú của Trường Đại học công lập Missouri. Nó không chỉ đơn thuần mang lại tiện ích về mặt vật chất và thời gian cho sinh viên. Điều quan trọng hơn là nó tạo ra cho sinh viên một môi trường, một không gian học tập và làm việc ngoài giờ học thật thú vị và hữu ích. Việc tự học, tự tổ chức các hoạt động nghiên cứu sáng tạo xen lẫn vui chơi giải trí của sinh viên được đưa ra như một quy trình tối ưu, chuyên nghiệp. Ngoài ra, việc tổ chức cho các sinh viên khác quốc tịch trong một phòng còn đem lại sự trải nghiệm phong phú cho cuộc sống của mọi người. Lúc đó tôi mới hiểu tại sao nhiều sinh viên Mỹ thích học ở trường tư hơn trường công.
 T kể với tôi, cô bạn cùng phòng Ms. Block đã giúp T rất nhiều trong việc nghe và nói tiếng Anh giao tiếp tự nhiên của người bản ngữ, thứ tiếng Anh sống động không có trong giáo trình ở nhà trường. Ms. Bloc cũng giúp T sửa lỗi chính tả, lỗi dùng từ, lỗi câu trong các tiểu luận cuối kì hoặc các bài tập hàng ngày. Nhờ vậy sau gần một năm T đã nghe hiểu được bài giảng của thầy cô (phần lớn sinh viên du học Anh, Mỹ năm đầu rất khó khăn trong việc nghe giảng và thuyết trình, thậm chí những ngày đầu, học kỳ đầu còn không hiểu gì bởi vì không được học ngôn ngữ toán và khoa học), trình bày và thảo luận trong nhóm và trước lớp khá tự tin.
 Tôi và T rời tòa nhà Banks Hall đến thăm tòa nhà Brown hall. Trên đường đi tôi bắt gặp khoảng mấy chục sinh viên đang chơi trên sân cỏ. Chỉ có khoảng mấy chục sinh viên thôi nhưng  đủ các màu da, vóc dáng, chủng tộc. Nhóm thì ném bóng, nhóm thì ném đĩa, nhóm thì lắc vòng, nhóm thì nhảy từ trên cao xuống đệm hơi, nhóm thì chơi xếp bóng bay, nhóm thì chơi trò hóa trang không khác gì học sinh phổ thông. Tất cả đều hòa quyện, ầm ĩ, hồn nhiên, vui vẻ. T cho tôi biết đó là các sinh viên trong các xưởng của tòa nhà Brown Hall đang xả stress sau giờ học. Tòa nhà này được xây dựng năm 1995. Nó là một tổ hợp các xưởng vẽ, xưởng điêu khắc, xưởng thiết kế, gốm, in ấn, chụp ảnh… Nơi đây còn có phòng trưng bày các bản sao mô phỏng hàng ngàn tác phẩm nghệ thuật từ cổ chí kim nổi tiếng trên khắp trên thế giới.
Chúng tôi đi lướt qua tòa nhà Buchanan Hall và dừng lại trước tòa nhà Columbia House. Tòa nhà này khánh thành năm 2010. Tòa nhà là nơi tập trung những dịch vụ hỗ trợ sinh viên theo chương trình của Chính phủ Liên bang. Tòa nhà có phòng khách, nơi nghỉ ngơi cho khách và gia đình sinh viên đến thăm nhà trường. Có phòng máy tính, phòng học chuyên đề, phòng học thêm, phòng bếp, nhà ăn, khu vực vui chơi giải trí ngoài trời. Có bốn cán bộ nhân viên chuyên trách vừa làm công tác trợ giúp, tư vấn sinh viên vừa là điều phối viên tổ chức các chương trình cho sinh viên. Đặc biệt bộ phận này có liên hệ mật thiết với các tổ chức xã hội, tổ chức nghề nghiệp, các cơ quan nghiên cứu dự báo nhu cầu lao động xã hội ở cấp bang và cấp liên bang nhằm giúp sinh viên tìm hiểu nghề nghiệp và tìm kiếm việc làm trong thời gian học ở trường và sau khi ra trường. Tòa nhà này là mái nhà của mỗi sinh viên, là chiếc cầu nối giữa nhà trường và xã hội, nơi giao thoa giữa cung và cầu, nơi khởi nguồn cho việc học tập suốt đời. Tại đây T cho tôi biết, cháu vẫn học thêm tiếng Anh chuyên ngành, học hát, học thể dục nhịp điệu. Tóm lại những cái mọi người thiếu, những cái xã hội cần, sinh viên đều có thể tìm thấy ở đây và học ở đây ngoài giờ lên lớp.
 Ấn tượng với tôi nhất là tòa nhà St. Clair Hall, tòa nhà được lựa chọn là di sản lịch sử xếp thứ 10 của thành phố Columbia. Đây là tòa nhà có kiến trúc đặc biệt do nhà doanh nghiệp St. Clair bỏ tiền ra xây dựng vào năm 1900. Ông hiến tặng cho nhà trường để làm giảng đường. Có thể nói tòa nhà có “vẻ đẹp bay bổng và lãng mạn” như tình yêu của ông dành cho người vợ là hiệu trưởng của nhà trường trong thời gian đầu thành lập trường. Chính tòa nhà này trong hơn một trăm năm qua là thỏi nam châm thu hút sinh viên trong và ngoài bang đến học.
 Suốt thời gian còn lại của buổi sáng, chúng tôi thăm tổ hợp khu căn hộ mới xây Cougar Village, thăm tòa nhà ký túc xá ba tầng cổ kính dành riêng cho nữ sinh, thăm tòa nhà Kirkman House bao gồm các studio, các phòng nhạc, lab thực hành, thăm thính phòng Launer Auditorium xây dựng năm 1903 với trên 500 chỗ ngồi, thăm thư viện Stafford Library với hàng triệu cuốn sách, thăm tòa nhà giảng đường và các phòng chức năng Missouri Hall, thăm tòa nhà Student Commons, thăm khối nhà khoa học Science Building, thăm tổ hợp thể thao trong nhà Southwell Gymnasium bao gồm ba bể bơi, nhiều sân bóng rổ, bóng chuyền, tennis, cầu lông…
 Chia tay T, rời khỏi Columbia College nhưng tôi nghĩ mình sẽ còn phải quay trở lại tìm hiểu về ngôi trường này. Có cái gì đó vẫn níu kéo tôi. Dù đã nghe, đã nhìn, đã thấy một vài điều ở trường đại học công University of Missouri, rồi cả một buổi sáng ở trường đại học tư thục Columbia College, tôi vẫn có cảm giác mình mới chỉ chàng màng biết một vài điều ở bên ngoài chứ chưa đi vào được bên trong, chưa nắm được triết lý, cái thần thái, cái bản chất của một trường đại học ở Mỹ.
 Dù học phí trường tư thục cao ngất ngưởng (40-60 ngàn đô một năm), nhưng cái gì đã làm cho một trường đại học tư tồn tại và phát triển? Cái gì đã thu hút sinh viên trong và ngoài nước Mỹ tới các trường tư giống như Columbia College? Nếu chỉ trả lời là do chất lượng đào tạo của các trường là hoàn toàn chưa đủ, và nếu trả lời thêm là do cơ sở vật chất ưu việt, trường lớp nhỏ, tỉ lệ giáo sư tiến sỹ trên sinh viên cao thì vẫn chưa đủ để lí giải.
Ở Việt Nam, rất nhiều trường đại học, cao đẳng và trung cấp tư thục đang thật sự ở trong tình trạng ngắc ngoải, rất khó tuyển sinh. Đến nỗi nhiều trường đã kiến nghị với Bộ Giáo dục có biện pháp giúp đỡ; kiến nghị với  Thủ tướng Chính phủ ra tay giải cứu nếu không giáo dục đại học, cao đẳng và trung cấp tư thục có nguy cơ giải thể.
 Tại sao các cơ sở giáo dục tư thục ở Mỹ lại phát triển, thậm chí phát triển hơn trường công lập. Nhiều trường tư thục trở thành thương hiêu, biểu tượng của nền giáo dục tiên tiến? Tại sao xã hội Việt Nam quay lưng từ chối cơ sở giáo dục sau phổ thông (trung cấp thì chết lâm sàng rồi)? Do cơ chế không có đầu tư và chưa đánh giá đúng vai trò giáo dục tư thục? Do bất cập trong công tác tuyển sinh? Do học phí cao? Do chất lượng đào tạo? Do cơ sở vật chất yếu kém? Do đời sống xã hội còn thấp hay do nhận thức hoặc văn hóa phân biệt công và tư?