Từ lâu tôi đã được nghe đến cụm từ Thung lũng Silicon. Trong nhận thức từ những năm 1990, cụm từ này gợi lên điều gì đó trong tôi như một nơi sản sinh ra những loại chip dùng trong máy tính. Chỉ khi đặt chân đến đây tôi mới hiểu đôi điều về nó. Thì ra thung lũng Silicon là một trung tâm công nghệ của nước Mỹ, nơi có mức lương trung bình cao nhất thế giới, nơi có môi trường làm việc tốt nhất. Chi khi đến đây tôi mới hiểu mảnh đất này thực sự đáng để người ta ngưỡng mộ, là niềm mơ ước, là sự khát khao của nhiều người, đặc biệt là tầng lớp sinh viên từ những trường đại học hàng đầu về công nghệ trên khắp thế giới.
Thung lũng Silicon đã sản sinh ra những tập đoàn công nghệ đích thực làm thay đổi bộ mặt nhân loại bằng những sản phẩm và dịch vụ chất lượng phổ quát như Adobe Systems, Apple, BEA Systems, Cisco Systems, eBay, Google, Hewlett-Packard, Intel, Facebook, Oracle, Yahoo… Chính những tập đoàn công nghệ cao này đã tạo ra những giá trị, sự giàu có và cả những cơ hội chưa từng có trong lịch sử phát triển của nhân loại.
Thung lũng Silicon là tên gọi vùng đất phía nam của vịnh San Francisco nằm ở phía bắc bang California. Ban đầu cụm từ này được dùng để chỉ nơi có nhiều phát minh về công nghệ và có nhiều hãng sản xuất những loại chip Silicon, nhưng sau đó nó trở thành tên chung để chỉ nơi có nhiều tập đoàn công nghệ cao, lớn nhất Hoa Kỳ và thế giới. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng chính sách ưu tiên cho giáo dục của bang California, sự phát triển về chất của các trường đại học ở khu vực, trong đó có Đại học Stanford đã đóng vai trò quyết định đối với sự hình thành và phát triển của thung lũng.
Bắt đầu từ những năm 1950, Frederick Terman, lúc đó là Hiệu trưởng Trường Đại học Stanford đã khuyến khích giảng viên và sinh viên mới tốt nghiệp thành lập những công ty công nghệ nằm trong khuôn viên nhà trường. Có thể nói ông là cha đẻ của Thung lũng Silicon... Các mạch Silicon tích hợp, bộ vi xử lý, máy tính và những ngành công nghệ chủ chốt phát triển mạnh mẽ tại nơi đây.
Trong những năm đầu, khoảng 24.000 lao động có trình độ, những nhà khoa học đến từ các trường đại học trong vùng, đặc biệt là từ Stanford, các kỹ sư lành nghề cùng với sự tài trợ của Bộ Quốc phòng Mỹ đã biến Thung lũng Silicon thành một địa điểm bừng sáng, một khối nam châm thu hút và hội tụ tinh hoa công nghệ. Mặc dù sau đó có rất nhiều mô hình trung tâm công nghệ cao mọc lên ở Mỹ và các nước trên thế giới, nhưng Thung lũng Silicon California vẫn là một trung tâm hàng đầu cho sự đổi mới và phát triển công nghệ của nhân loại...
Mùa hè ở thành phố San francisco và San Jose đầy nắng và gió. Cái nắng rát bỏng, nhưng chỉ cần vào trong bóng râm, nhất là bóng cây thì người ta lại cảm thấy rất mát mẻ và dễ chịu. Không đổ mồ hôi. Không nhớp nháp khó chịu như cái nắng oi ả của miền nhiệt đới gió mùa. Nơi đây nhiệt độ bình quân cả năm khoảng 23 độ C. Rất ít mưa nên vô cùng thuận lợi cho du khách dừng chân ở thung lũng Silicon.
Địa điểm đầu tiên chúng tôi đến thăm là tập đoàn Apple, tập đoàn đứng vị trí số 2 mới đây sau Amazon với trị giá 309,5 tỷ USD (giá trị vốn hóa gần 1000 tỷ) theo bảng xếp hạng 100 thương hiệu toàn cầu đầu tháng 6 năm 2019. Có lẽ trong số chúng ta không ai là không biết đến Apple, không muốn được sở hữu những sản phẩm và dịch vụ của Apple, một tập đoàn công nghệ máy tính, điện thoại thông minh, đặt trụ sở chính tại thung lũng Silicon. Tập đoàn Apple do ba người, Steve Wozniak, Steve Jobs, Ronald Wayne thành lập ngày 1 tháng 4 năm 1976.
Từ đầu năm 2007 đến nay, sản phẩm của Apple bán ra toàn cầu hàng năm ít nhất là 13,9 tỷ đô la Mỹ. Chỉ tính trong một quý cuối năm 2014 đã có tới 74 triệu thiết bị iPhone được bán ra. Hiện thời Apple có gần 130.000 nhân viên ở nhiều quốc gia. Sản phẩm nổi tiếng khắp thế giới là máy tính Apple, máy nghe nhạc, điện thoại iPhone, máy tính bảng iPad và đồng hồ thông minh Apple Watch.
Khuôn viên của Apple thật xứng đáng với tầm vóc của hãng công nghệ đứng đầu thế giới. Một khối nhà hình elip chạy dài hàng dặm rợp trong bóng cây xanh. Để giúp người tham quan hình dung và hiểu một cách tường tận, Apple đã mô hình hóa toàn bộ trụ sở của mình trong một Building công nghệ. Người tham quan được phát mỗi người một thiết bị như chiếc iPad. Chỉ cần hướng thiết bị vào khối nhà nào thì từng chi tiết, từng tầng, từng con đường, từng cái cây, ngọn cỏ trong khu vực đều hiện ra trước màn hình.
Trong một building hai tầng, tất cả các công nghệ tiên tiến, các sản phẩm và dịch vụ của Apple được trưng bày sống động. Hàng trăm chiếc máy tính thế hệ mới hoàn toàn dùng màn hình cảm ứng, hàng trăm chiếc iPhone thế hệ mới cùng với những mẫu sắp ra mắt, hàng trăm các sản phẩm, dịch vụ nghe nhìn được bày trên mặt bàn... Một màn hình mấy trăm ink với công nghệ 3D, 4D, công nghệ thực tế ảo được tích hợp giúp người tham quan tự tìm hiểu, tự khám phá về lịch sử hình thành và phát triển cũng như những thành tựu thần kỳ của Apple. Thật mãn nhãn! Thật mê hoặc! Tôi cảm thấy mình như đang lạc vào một thế giới hoàn toàn khác.
Không chỉ có tôi, con gái con rể tôi, hàng ngàn người trong cái tòa nhà kỳ diệu này đều đắm mình trong thế giới công nghệ. Mỗi người đều chăm chú vào một sản phẩm hay dịch vụ mình cầm trên tay để sử dụng và thưởng thức. Ngay cả cháu tôi, bé Liêm mới 2 tuổi cũng không chịu rời chiếc iPhone với những trò chơi của riêng mình…
Địa điểm tham quan thứ hai trong ngày là tập đoàn Google, tập đoàn đứng thứ 3 sau Amazon và Apple với doanh thu 309 tỷ USD (giá trị vốn hóa gần 1000 tỷ) theo bảng xếp hạng 100 thương hiệu toàn cầu. Google là một công ty công nghệ đa quốc gia chuyên các sản phẩm và dịch vụ liên quan đến Internet, bao gồm các công nghệ quảng cáo trực tuyến, công cụ tìm kiếm, điện toán đám mây, phần mềm, phần cứng… Đây là một công ty công nghệ nằm trong top Big Four, cùng với Amazon, Apple, Facebook.
Google được Larry Page và Sergey thành lập năm 1998 trong thời gian họ học sau tiến sĩ tại Đại học Stanford, California. Chưa đầy 10 năm sau Google đã phát triển nhanh chóng với một chuỗi các sản phẩm, đồng thời họ mua lại và sáp nhập các công ty nhỏ ngoài công cụ tìm kiếm cốt lõi (Google Tìm kiếm). Google cung cấp các sản phẩm dịch vụ được thiết kế cho nhiều tiện ích như Google Docs, Google Sheets, Google Slide, email, tiện ích lập lịch và quản lý thời gian (Google Lịch), lưu trữ đám mây (Google Drive), mạng xã hội (Google+), nhắn tin trò chuyện trực tuyến, dịch thuật, lập bản đồ điều hướng (Google Maps, Google Earth, chia sẻ video (youTube), tiện ích tổ chức và sửa ảnh…
Ngoài ra Google còn dẫn đầu sự phát triển hệ điều hành di động Android, trình duyệt web Google Chrome. Google cũng hợp tác với các nhà sản xuất các thiết bị điện tử lớn trong việc sản xuất các thiết bị của riêng mình như điện thoại thông minh Google Pixel, loa thông minh Google Home, Daydream tai nghe thực tế ảo… Cho đến ngày hôm nay số người làm full-time ở trụ sở thung lũng xấp xỉ 100.000 và một số lượng gần gấp đôi như vậy làm bán thời gian.
Mỗi người, mỗi gia đình ở Việt Nam chúng ta hiện nay không ngày nào là không sử dụng các sản phẩm và dịch vụ của Google. Ở Mỹ thì Google càng không thể thiếu. Người Mỹ không có Google Maps thì họ không thể đi đâu xa được. Đến cơ quan không thể làm việc được vì họ làm việc theo Google Lịch. Không thể vận hành công việc được vì không có phương tiện. Dù không phải trong ngành công nghệ thông tin những người làm kế toán, kiểm toán, văn phòng đều phải làm việc với Google Docs, Google Sheets. Thậm chí đối với cả học sinh tiểu học cũng sử dụng các công cụ tìm kiếm của Google.
Trước khi đến Thung lũng Silicon, cháu tôi đang học lớp 2 hỏi Google Home (bộ loa thông minh) tại nhà: Thung lũng Silicon là địa danh chỉ cái gì? Ở đâu? Apple là công ty gì? Ở đâu? Google là gì? Ở đâu… Không nghi ngờ gì nữa Google đã và đang góp phần tạo nên cuộc Cách mạng 3.0 và 4.0 khởi nguồn từ Hoa Kỳ và một trong những địa điểm đi đầu của nó chính là thung lũng Silicon. Từ thung lũng này các cuộc cách mạng lan tỏa ra cả thế giới. Và nó đang tiếp tục đưa nhân loại bước vào kỷ nguyên số, một bước ngoặt trong lịch sử nhân loại mà lực lượng sản xuất bùng nổ cả về chiều rộng lẫn chiều sâu.
Suốt buổi chiều chúng tôi đi thăm nhiều cơ sở của Google, từ nơi trưng bày các biểu tượng, nhà giữ trẻ của tập đoàn đến trụ sở văn phòng; từ nhà ăn, phòng tập thể dục, đến thư viện đọc sách, khu xả stress... Cuối buổi vợ chồng con gái tôi gọi một người bạn làm ở việc ở Google. Anh hẹn gặp chúng tôi ở trước trụ sở. Lâu ngày họ mới gặp nhau, tay bắt mặt mừng. Hỏi thu nhập một năm của bạn tại Google là bao nhiêu. Bạn trả lời 200.000 ngàn đô. Hàng ngày miễn phí ba bữa ăn buffet tự chọn. Miễn phí toàn bộ nước uống, nước giải khát và hoa quả. Cuối buổi mệt mỏi có chế độ mát xa. Đó là chưa kể chế độ chăm sóc sức khỏe, chế độ nghỉ phép. Anh cho chúng tôi biết có khoảng vài trăm sinh viên người Việt mới tốt nghiệp ở các trường đại học Mỹ xin làm việc tại Google. Anh mời cả gia đình chúng tôi sáng hôm sau đến thăm nơi làm việc. Anh nói: “Không mang đồ ăn, đồ uống vì công ty có chế độ cho thân nhân như nhân viên tại cơ quan”.
Chúng tôi vui vẻ nhận lời. Tôi biết các con và bạn của cháu muốn tôi thấy “Chủ nghĩa tư bản đang giãy chết” như thế nào. Các con tôi cũng làm việc tại thung lũng Silicon chúng còn lạ gì. Nghe các cháu nói tôi thoáng chút buồn. Tôi biết có hơn 30.000 sinh viên sang Mỹ học từ đầu những năm 2000 trở lại đây. Nhưng số về nước rất ít. Thì ra học kỹ thuật các em đổ xô vào thung lũng Silicon. Học kinh tế thì các em đổ xô vào khu vực Phố Wall (những dãy phố thuộc khu tài chính Manhattan, thành phố New York).
Tôi biết một lớp 12 ở một trường chuyên Hà Nội do anh bạn tôi làm chủ nhiệm, trước kỳ thi đại học chỉ có 8 em học sinh đăng ký dự thi đại học trong nước. Sau kỳ thi chỉ còn hai em học trong nước. Gần như tất cả đều học nước ngoài. Cả đất nước, cả thành phố cùng ngành giáo dục ưu tiên cho các em. Vậy mà... Nhưng suy cho cùng các em không có lỗi. Các em có quyền lựa chọn. Nếu học xong, các em về nước cũng không được nhận vào làm tại các khu vực kinh tế, các cơ quan danh tiếng. Trên báo chí người ta đã đăng tin nhiều tiến sĩ học ở nước ngoài về bị trượt công chức! Họ phải ở lại tìm đường mưu sinh thì cũng chẳng có gì đáng trách.
Địa điểm thứ ba chúng tôi đến thăm là tập đoàn Intel. Tập đoàn này được thành lập năm 1968 tại thung lũng Silicon. Intel chuyên sản xuất các sản phẩm chính như bộ chip vi xử lý cho các loại máy tính, bo mạch chủ, ổ nhớ flash, cạc mạng và các thiết bị máy tính.
Nói riêng về bán dẫn Intel là công ty lớn nhất thế giới, là nhà phát minh ra chuỗi xử lý x86 dùng cho tất cả các loại máy tính cá nhân. Hiện tại Intel có gần 100.000 nhân viên tại nhiều quốc gia. Doanh thu một năm đạt gần 50 tỷ USD, xếp thứ 50 trong số các công ty lớn nhất thế giới.
Trụ sở hành chính của Intel là một tòa nhà cao vút sáng lóa. Bên trên tầng thượng người ta lắp đặt một hệ thống quạt năng lượng gió. Phía bên trái của tòa nhà là Bảo tàng Intel. Cũng như các công ty công nghệ khác, bảo tàng Intel được thiết kế và trang bị những phương tiện cực kỳ hiện đại, xứng đáng với tầm vóc của công ty công nghệ danh tiếng. Ở lối vào bảo tàng người ta thấy một màn hình lớn in hình bản đồ rực rỡ sắc màu với nhiều điểm hiện diện của Intel khắp các châu lục. Tiếp đến là những hộp kính lớn trưng bày chuỗi vi mạch xử lý các thế hệ, các sản phẩm chíp mạch chủ, card mạng lưới, mạch tổ hợp, chip đồ họa... Bên cạnh những chiếc hộp là hàng loạt màn hình cảm ứng để người tham quan tự đi vào các nội dung chi tiết.
Không có ai thuyết minh. Tất cả khách tham quan đều tự mình khám phá thế giới của Intel. Bắt đầu từ năm 1971, bộ vi xử lý 4004 đầu tiên của công ty ra đời. Phát minh đột phá này đã tăng cường sức mạnh cho máy tính và dọn đường cho khả năng nhúng trí thông minh của con người vào thiết bị vô tri vô giác trong hệ thống máy tính. Số lượng bóng bán dẫn là 2.300. Tốc độ đạt tới 108KHz.
Thung lũng Silicon đã sản sinh ra những tập đoàn công nghệ đích thực làm thay đổi bộ mặt nhân loại bằng những sản phẩm và dịch vụ chất lượng phổ quát như Adobe Systems, Apple, BEA Systems, Cisco Systems, eBay, Google, Hewlett-Packard, Intel, Facebook, Oracle, Yahoo… Chính những tập đoàn công nghệ cao này đã tạo ra những giá trị, sự giàu có và cả những cơ hội chưa từng có trong lịch sử phát triển của nhân loại.
Thung lũng Silicon là tên gọi vùng đất phía nam của vịnh San Francisco nằm ở phía bắc bang California. Ban đầu cụm từ này được dùng để chỉ nơi có nhiều phát minh về công nghệ và có nhiều hãng sản xuất những loại chip Silicon, nhưng sau đó nó trở thành tên chung để chỉ nơi có nhiều tập đoàn công nghệ cao, lớn nhất Hoa Kỳ và thế giới. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng chính sách ưu tiên cho giáo dục của bang California, sự phát triển về chất của các trường đại học ở khu vực, trong đó có Đại học Stanford đã đóng vai trò quyết định đối với sự hình thành và phát triển của thung lũng.
Bắt đầu từ những năm 1950, Frederick Terman, lúc đó là Hiệu trưởng Trường Đại học Stanford đã khuyến khích giảng viên và sinh viên mới tốt nghiệp thành lập những công ty công nghệ nằm trong khuôn viên nhà trường. Có thể nói ông là cha đẻ của Thung lũng Silicon... Các mạch Silicon tích hợp, bộ vi xử lý, máy tính và những ngành công nghệ chủ chốt phát triển mạnh mẽ tại nơi đây.
Trong những năm đầu, khoảng 24.000 lao động có trình độ, những nhà khoa học đến từ các trường đại học trong vùng, đặc biệt là từ Stanford, các kỹ sư lành nghề cùng với sự tài trợ của Bộ Quốc phòng Mỹ đã biến Thung lũng Silicon thành một địa điểm bừng sáng, một khối nam châm thu hút và hội tụ tinh hoa công nghệ. Mặc dù sau đó có rất nhiều mô hình trung tâm công nghệ cao mọc lên ở Mỹ và các nước trên thế giới, nhưng Thung lũng Silicon California vẫn là một trung tâm hàng đầu cho sự đổi mới và phát triển công nghệ của nhân loại...
Mùa hè ở thành phố San francisco và San Jose đầy nắng và gió. Cái nắng rát bỏng, nhưng chỉ cần vào trong bóng râm, nhất là bóng cây thì người ta lại cảm thấy rất mát mẻ và dễ chịu. Không đổ mồ hôi. Không nhớp nháp khó chịu như cái nắng oi ả của miền nhiệt đới gió mùa. Nơi đây nhiệt độ bình quân cả năm khoảng 23 độ C. Rất ít mưa nên vô cùng thuận lợi cho du khách dừng chân ở thung lũng Silicon.
Địa điểm đầu tiên chúng tôi đến thăm là tập đoàn Apple, tập đoàn đứng vị trí số 2 mới đây sau Amazon với trị giá 309,5 tỷ USD (giá trị vốn hóa gần 1000 tỷ) theo bảng xếp hạng 100 thương hiệu toàn cầu đầu tháng 6 năm 2019. Có lẽ trong số chúng ta không ai là không biết đến Apple, không muốn được sở hữu những sản phẩm và dịch vụ của Apple, một tập đoàn công nghệ máy tính, điện thoại thông minh, đặt trụ sở chính tại thung lũng Silicon. Tập đoàn Apple do ba người, Steve Wozniak, Steve Jobs, Ronald Wayne thành lập ngày 1 tháng 4 năm 1976.
Từ đầu năm 2007 đến nay, sản phẩm của Apple bán ra toàn cầu hàng năm ít nhất là 13,9 tỷ đô la Mỹ. Chỉ tính trong một quý cuối năm 2014 đã có tới 74 triệu thiết bị iPhone được bán ra. Hiện thời Apple có gần 130.000 nhân viên ở nhiều quốc gia. Sản phẩm nổi tiếng khắp thế giới là máy tính Apple, máy nghe nhạc, điện thoại iPhone, máy tính bảng iPad và đồng hồ thông minh Apple Watch.
Khuôn viên của Apple thật xứng đáng với tầm vóc của hãng công nghệ đứng đầu thế giới. Một khối nhà hình elip chạy dài hàng dặm rợp trong bóng cây xanh. Để giúp người tham quan hình dung và hiểu một cách tường tận, Apple đã mô hình hóa toàn bộ trụ sở của mình trong một Building công nghệ. Người tham quan được phát mỗi người một thiết bị như chiếc iPad. Chỉ cần hướng thiết bị vào khối nhà nào thì từng chi tiết, từng tầng, từng con đường, từng cái cây, ngọn cỏ trong khu vực đều hiện ra trước màn hình.
Trong một building hai tầng, tất cả các công nghệ tiên tiến, các sản phẩm và dịch vụ của Apple được trưng bày sống động. Hàng trăm chiếc máy tính thế hệ mới hoàn toàn dùng màn hình cảm ứng, hàng trăm chiếc iPhone thế hệ mới cùng với những mẫu sắp ra mắt, hàng trăm các sản phẩm, dịch vụ nghe nhìn được bày trên mặt bàn... Một màn hình mấy trăm ink với công nghệ 3D, 4D, công nghệ thực tế ảo được tích hợp giúp người tham quan tự tìm hiểu, tự khám phá về lịch sử hình thành và phát triển cũng như những thành tựu thần kỳ của Apple. Thật mãn nhãn! Thật mê hoặc! Tôi cảm thấy mình như đang lạc vào một thế giới hoàn toàn khác.
Không chỉ có tôi, con gái con rể tôi, hàng ngàn người trong cái tòa nhà kỳ diệu này đều đắm mình trong thế giới công nghệ. Mỗi người đều chăm chú vào một sản phẩm hay dịch vụ mình cầm trên tay để sử dụng và thưởng thức. Ngay cả cháu tôi, bé Liêm mới 2 tuổi cũng không chịu rời chiếc iPhone với những trò chơi của riêng mình…
Địa điểm tham quan thứ hai trong ngày là tập đoàn Google, tập đoàn đứng thứ 3 sau Amazon và Apple với doanh thu 309 tỷ USD (giá trị vốn hóa gần 1000 tỷ) theo bảng xếp hạng 100 thương hiệu toàn cầu. Google là một công ty công nghệ đa quốc gia chuyên các sản phẩm và dịch vụ liên quan đến Internet, bao gồm các công nghệ quảng cáo trực tuyến, công cụ tìm kiếm, điện toán đám mây, phần mềm, phần cứng… Đây là một công ty công nghệ nằm trong top Big Four, cùng với Amazon, Apple, Facebook.
Google được Larry Page và Sergey thành lập năm 1998 trong thời gian họ học sau tiến sĩ tại Đại học Stanford, California. Chưa đầy 10 năm sau Google đã phát triển nhanh chóng với một chuỗi các sản phẩm, đồng thời họ mua lại và sáp nhập các công ty nhỏ ngoài công cụ tìm kiếm cốt lõi (Google Tìm kiếm). Google cung cấp các sản phẩm dịch vụ được thiết kế cho nhiều tiện ích như Google Docs, Google Sheets, Google Slide, email, tiện ích lập lịch và quản lý thời gian (Google Lịch), lưu trữ đám mây (Google Drive), mạng xã hội (Google+), nhắn tin trò chuyện trực tuyến, dịch thuật, lập bản đồ điều hướng (Google Maps, Google Earth, chia sẻ video (youTube), tiện ích tổ chức và sửa ảnh…
Ngoài ra Google còn dẫn đầu sự phát triển hệ điều hành di động Android, trình duyệt web Google Chrome. Google cũng hợp tác với các nhà sản xuất các thiết bị điện tử lớn trong việc sản xuất các thiết bị của riêng mình như điện thoại thông minh Google Pixel, loa thông minh Google Home, Daydream tai nghe thực tế ảo… Cho đến ngày hôm nay số người làm full-time ở trụ sở thung lũng xấp xỉ 100.000 và một số lượng gần gấp đôi như vậy làm bán thời gian.
Mỗi người, mỗi gia đình ở Việt Nam chúng ta hiện nay không ngày nào là không sử dụng các sản phẩm và dịch vụ của Google. Ở Mỹ thì Google càng không thể thiếu. Người Mỹ không có Google Maps thì họ không thể đi đâu xa được. Đến cơ quan không thể làm việc được vì họ làm việc theo Google Lịch. Không thể vận hành công việc được vì không có phương tiện. Dù không phải trong ngành công nghệ thông tin những người làm kế toán, kiểm toán, văn phòng đều phải làm việc với Google Docs, Google Sheets. Thậm chí đối với cả học sinh tiểu học cũng sử dụng các công cụ tìm kiếm của Google.
Trước khi đến Thung lũng Silicon, cháu tôi đang học lớp 2 hỏi Google Home (bộ loa thông minh) tại nhà: Thung lũng Silicon là địa danh chỉ cái gì? Ở đâu? Apple là công ty gì? Ở đâu? Google là gì? Ở đâu… Không nghi ngờ gì nữa Google đã và đang góp phần tạo nên cuộc Cách mạng 3.0 và 4.0 khởi nguồn từ Hoa Kỳ và một trong những địa điểm đi đầu của nó chính là thung lũng Silicon. Từ thung lũng này các cuộc cách mạng lan tỏa ra cả thế giới. Và nó đang tiếp tục đưa nhân loại bước vào kỷ nguyên số, một bước ngoặt trong lịch sử nhân loại mà lực lượng sản xuất bùng nổ cả về chiều rộng lẫn chiều sâu.
Suốt buổi chiều chúng tôi đi thăm nhiều cơ sở của Google, từ nơi trưng bày các biểu tượng, nhà giữ trẻ của tập đoàn đến trụ sở văn phòng; từ nhà ăn, phòng tập thể dục, đến thư viện đọc sách, khu xả stress... Cuối buổi vợ chồng con gái tôi gọi một người bạn làm ở việc ở Google. Anh hẹn gặp chúng tôi ở trước trụ sở. Lâu ngày họ mới gặp nhau, tay bắt mặt mừng. Hỏi thu nhập một năm của bạn tại Google là bao nhiêu. Bạn trả lời 200.000 ngàn đô. Hàng ngày miễn phí ba bữa ăn buffet tự chọn. Miễn phí toàn bộ nước uống, nước giải khát và hoa quả. Cuối buổi mệt mỏi có chế độ mát xa. Đó là chưa kể chế độ chăm sóc sức khỏe, chế độ nghỉ phép. Anh cho chúng tôi biết có khoảng vài trăm sinh viên người Việt mới tốt nghiệp ở các trường đại học Mỹ xin làm việc tại Google. Anh mời cả gia đình chúng tôi sáng hôm sau đến thăm nơi làm việc. Anh nói: “Không mang đồ ăn, đồ uống vì công ty có chế độ cho thân nhân như nhân viên tại cơ quan”.
Chúng tôi vui vẻ nhận lời. Tôi biết các con và bạn của cháu muốn tôi thấy “Chủ nghĩa tư bản đang giãy chết” như thế nào. Các con tôi cũng làm việc tại thung lũng Silicon chúng còn lạ gì. Nghe các cháu nói tôi thoáng chút buồn. Tôi biết có hơn 30.000 sinh viên sang Mỹ học từ đầu những năm 2000 trở lại đây. Nhưng số về nước rất ít. Thì ra học kỹ thuật các em đổ xô vào thung lũng Silicon. Học kinh tế thì các em đổ xô vào khu vực Phố Wall (những dãy phố thuộc khu tài chính Manhattan, thành phố New York).
Tôi biết một lớp 12 ở một trường chuyên Hà Nội do anh bạn tôi làm chủ nhiệm, trước kỳ thi đại học chỉ có 8 em học sinh đăng ký dự thi đại học trong nước. Sau kỳ thi chỉ còn hai em học trong nước. Gần như tất cả đều học nước ngoài. Cả đất nước, cả thành phố cùng ngành giáo dục ưu tiên cho các em. Vậy mà... Nhưng suy cho cùng các em không có lỗi. Các em có quyền lựa chọn. Nếu học xong, các em về nước cũng không được nhận vào làm tại các khu vực kinh tế, các cơ quan danh tiếng. Trên báo chí người ta đã đăng tin nhiều tiến sĩ học ở nước ngoài về bị trượt công chức! Họ phải ở lại tìm đường mưu sinh thì cũng chẳng có gì đáng trách.
Địa điểm thứ ba chúng tôi đến thăm là tập đoàn Intel. Tập đoàn này được thành lập năm 1968 tại thung lũng Silicon. Intel chuyên sản xuất các sản phẩm chính như bộ chip vi xử lý cho các loại máy tính, bo mạch chủ, ổ nhớ flash, cạc mạng và các thiết bị máy tính.
Nói riêng về bán dẫn Intel là công ty lớn nhất thế giới, là nhà phát minh ra chuỗi xử lý x86 dùng cho tất cả các loại máy tính cá nhân. Hiện tại Intel có gần 100.000 nhân viên tại nhiều quốc gia. Doanh thu một năm đạt gần 50 tỷ USD, xếp thứ 50 trong số các công ty lớn nhất thế giới.
Trụ sở hành chính của Intel là một tòa nhà cao vút sáng lóa. Bên trên tầng thượng người ta lắp đặt một hệ thống quạt năng lượng gió. Phía bên trái của tòa nhà là Bảo tàng Intel. Cũng như các công ty công nghệ khác, bảo tàng Intel được thiết kế và trang bị những phương tiện cực kỳ hiện đại, xứng đáng với tầm vóc của công ty công nghệ danh tiếng. Ở lối vào bảo tàng người ta thấy một màn hình lớn in hình bản đồ rực rỡ sắc màu với nhiều điểm hiện diện của Intel khắp các châu lục. Tiếp đến là những hộp kính lớn trưng bày chuỗi vi mạch xử lý các thế hệ, các sản phẩm chíp mạch chủ, card mạng lưới, mạch tổ hợp, chip đồ họa... Bên cạnh những chiếc hộp là hàng loạt màn hình cảm ứng để người tham quan tự đi vào các nội dung chi tiết.
Không có ai thuyết minh. Tất cả khách tham quan đều tự mình khám phá thế giới của Intel. Bắt đầu từ năm 1971, bộ vi xử lý 4004 đầu tiên của công ty ra đời. Phát minh đột phá này đã tăng cường sức mạnh cho máy tính và dọn đường cho khả năng nhúng trí thông minh của con người vào thiết bị vô tri vô giác trong hệ thống máy tính. Số lượng bóng bán dẫn là 2.300. Tốc độ đạt tới 108KHz.
Năm 1972 Intel ra mắt bộ vi xử lý 8008 mạnh gấp đôi bộ xử lý 4004. Số lượng bóng bán dẫn là 3.500. Tốc độ 200khZ. Năm 1974 bộ vi xử lý 8080 đã trở thành bộ não của máy tính cá nhân đầu tiên. Số lượng bóng bán dẫn 6.000. Tốc độ 2MHz… Đến năm 1982 bộ vi xử lý 80286 có số lượng bóng 123.000. Tốc độ đạt tới 10KHz. Nó có thể chạy tất cả các phần mềm được viết cho những bộ xử lý trước đó... Và từ năm 1982 đến hiện nay, người xem tiếp tục tự khám phá lịch sử phát triển của bộ vi xử lý đáp ứng những đòi hỏi về dung lượng và tốc độ gần như lý tưởng của mạng 5G.
Ngoài lịch sử phát triển của bộ vi xử lý, bảo tàng cũng trưng bày tất cả các sản phẩm và dịch vụ khác của Intel. Khách tham quan còn được chứng kiến lab làm việc của nhân viên. Bộ quần áo của nhân viên mặc trước khi vào phòng làm việc. Một thế giới Intel sống động khiến người xem đi từ ngạc nhiên đến khâm phục và ngưỡng mộ.
Rời Intel chúng tôi đến với tập đoàn Facebook, mạng xã hội và truyền thông xã hội lớn nhất thế giới. Người sáng lập và điều hành Facebook là Mark Zuckerberg. Anh thành lập website Facebook vào ngày 4 tháng 2 năm 2004. Cho đến ngày hôm nay đã có tới 3,2 tỷ người trên trái đất sử dụng dịch vụ của Facebook. Số lượng người truy cập mạng chỉ đứng thứ hai sau Google.
Facebook có thể được truy cập từ hầu hết các thiết bị có khả năng kết nối với Internet, từ máy tính để bàn đến máy tính bảng, máy tính xách tay, điện thoại thông minh. Với Facebook người dùng có rất nhiều tiện ích như tạo nhóm, trao đổi tin nhắn, viết bài, chia sẻ ảnh, video và liên kết, nhận thông báo. Ngoài ra người dùng cũng có thể tham gia vào các nhóm cộng đồng giữa những người có cùng chí hướng, sở thích…
Đón chúng tôi trước trụ sở Facebook là hai vợ chồng Khánh, Thu. Anh chị cùng làm ở tập đoàn Facebook. Gặp tôi Thu giới thiệu: “Cháu là Thu, ở Hà Nội”. Sau khi làm quen tôi biết thời gian học THPT họ học ở Trường chuyên Đại học Quốc gia Hà nội.
Hai người dẫn chúng tôi đến phòng bảo vệ. Nhân viên yêu cầu chúng tôi đưa hộ chiếu và ID. Khoảng một phút sau họ đưa cho chúng tôi một cái thẻ có ảnh khách đến thăm. Chúng tôi đeo thẻ lên ngực và dùng thẻ để qua cửa các phòng làm việc.
Phòng đầu tiên là gian phòng để màn hình cảm ứng có hình bản đồ thế giới, đánh dấu những quốc gia mà Facebook đã chiếm lĩnh thị trường. Đế chế của Facebook thật rộng lớn. Nó bao phủ khắp các châu lục, trừ Trung Quốc và khoảng vài ba chục nước châu Phi còn để trống. (Trung Quốc thì cấm cửa Facebook và Google vì lý do an ninh, còn các nước châu Phi thì nghèo nàn lạc hậu chưa sử dụng Internet).
Tiếp đến là khu Center learning (trung tâm học việc dành cho những người mới vào tập đoàn) cùng trụ sở làm việc của 35.000 nhân viên trải dài hơn một dặm (một dặm xấp xỉ 1,7 km). Một tổ hợp làm việc liền khối, xen kẽ nơi làm việc là những điểm giải trí, uống cà phê, giải khát cùng hoa quả các loại phục vụ nhân viên..
Thu đi trước giới thiệu phòng làm việc của các bộ phận. Tất cả nhân viên đều còn rất trẻ. Người nào người nấy đều đang chăm chú trước màn hình máy tính. Tất cả đều yên tĩnh đến kỳ lạ. Chỉ ở các phòng họp, qua khung cửa kính tôi mới thấy các nhóm dăm đến bảy người đang sôi nổi thảo luận vấn đề gì đó.
Đến giờ cơm chiều, Thu hỏi chúng tôi thích dùng thực đơn Ấn Độ, Thái, Trung Quốc hay các món ăn Âu, Mỹ. Thu giải thích người Việt làm ở Facebook mới có hơn một trăm người, lại rải rác khắp hai khu vực nên chưa có thực đơn riêng. Nếu trong những năm tới số lượng tăng lên thì chắc chắn sẽ có đồ ăn đăc trưng riêng của người Việt.
Tất cả chúng tôi đều chọn cơm rang, đậu phụ rán, cá hồi chiên sốt, thịt hấp và một vài loại rau. Cơm nước xong Thu đưa chúng tôi tới quầy hoa quả, cà phê, giải khát. Mọi người đều dùng cà phê, riêng tôi sợ mất ngủ nên dùng kem cốc trộn với một ít hạt điều, một ít nho khô và hạnh nhân.
Có nằm mơ tôi cũng không thể tưởng tượng được điều kiện làm việc tại thung lũng Silicon lại lý tưởng đến như vậy. Hai người mới làm được hơn hai năm đã mua mỗi người một ô tô riêng, đồng thời họ đang tìm kiếm một ngôi nhà trả góp khoảng hơn một triệu đô gì đó.
Thu cho tôi biết ngày nào việc cũng ngập đầu. Nhiều khi đêm khuya họ mới trở về nhà. Thậm chí ngày nghỉ vẫn phải mang việc về làm. Chịu rất nhiều áp lực. Hai vợ chồng đang bàn tính một người chuyển sang công ty khác để có thời gian cho gia đình.
Facebook trả lương nhân viên một nửa bằng tiền mặt, một nửa bằng cổ phiếu. Không phải Facebook không có tiền. Họ thừa tiền. Đây là một phương thức quản lý. Tất cả đều là chủ sở hữu tập đoàn, từ chủ tịch hội đồng quản trị tới nhân viên. Nghĩa là cả tập đoàn đều đi trên một con thuyền. Tất cả đều phải cố gắng. Phải vắt kiệt sức lực và trí tuệ. Nếu thuyền đắm thì tất cả đều chung một số phận.
Kết thúc thời gian ở Facebook, hai vợ chồng Khánh, Thu đưa chúng tôi đi thăm quan tầng 3 tổ hợp tòa nhà. Đó là một khuôn viên khổng lồ của những ô tiểu cảnh, những vườn hoa bài trí xen lẫn những điểm vui chơi giải trí ngoài trời. Nhân viên làm việc trong giờ cảm thấy bị stress đều có thể lên tầng thư giãn để lấy lại năng lượng và cảm hứng…
Trong hai ngày chúng tôi đến thăm tập đoàn Adobe Systems, BEA Systems, Cisco Systems, eBay, Hewlett-packard, PayPal và cuối cùng là Yahoo. Hai tập đoàn PayPal và Yahoo tôi nghe nói có những khó khăn nhất định. PayPal phải “sáp nhập vào eBay. Yahoo sai lầm trong định hướng phát triển, lúc đầu định bán cho Microsoft với giá 57 tỷ USD, nhưng thương vụ không thành. Hiện công ty đang đứng trước khủng hoảng. Hai tập đoàn khổng lồ trong làng công nghệ này có nguy cơ mất thương hiệu. Chỉ riêng trong lĩnh vực Mail Yahoo, hàng triệu, có thể hàng chục triệu hòm thư điện tử cá nhân mang tên Mail “Yahoo.com”, trong đó có Mail cá nhân tôi, không biết sau này sẽ thuộc chủ sở hữu của ai.
Thung lũng Silicon từ thập niên 1990, thập niên bùng nổ Internet đến nay đã sản sinh ra 29.000 công ty công nghệ cao. Có hàng nghìn trụ sở của tất cả các công ty lớn trên thế giới đều hội tụ ở đây. Mảnh đất màu mỡ này cũng là vườn ươm của hàng nghìn doanh nghiệp khởi nghiệp hay còn gọi là Start-up.
Hàng ngày, hàng tuần có tới hàng chục, thậm chí hàng trăm doanh nghiệp phá sản. Cạnh tranh gay gắt diễn ra khốc liệt giữa các ông lớn công nghệ, giữa các công ty lớn với các công ty vừa và nhỏ, giữa các công ty vừa và nhỏ với nhau... Một công nghệ tiên tiến nhất trong một lĩnh vực nào đó mới ra đời có thể kéo theo một tập đoàn nào đó phá sản nếu tập đoàn đó không có chiến lược kinh doanh đúng đắn. Ngay cả đến Yahoo, tập đoàn có tới trên 12.000 nhân viên, có trụ sở ở hơn 20 quốc gia còn đứng trên bờ vực sụp đổ thì không có một tập đoàn nào, công ty nào là ngoại lệ. Người ta nói nước Mỹ không phải là thiên đường, cũng không phải là địa ngục mà là một chiến trường, một chiến trường cạnh tranh sinh tử.
Thung lũng Silicon có 10 tỷ phú siêu giàu, hàng nghìn triệu phú và hàng triệu người thuộc tầng lớp trung lưu. Họ sống ở những ngôi nhà từ 2 đến hơn 20 triệu đô. Tất cả họ đều còn trẻ. Họ giàu lên nhanh từ chính tri thức và tài kinh doanh. Chỉ trong vòng vài thập niên, tài sản của những người đứng đầu các tập đoàn đã lên tới hàng chục, thậm chí ngót trăm tỷ đô. Tài sản của họ vượt xa lớp tư bản truyền thống mà hàng trăm năm tích lũy từ đời ông đến đời cháu vẫn lẹt đẹt xếp hạng phía sau.
Thung lũng Silicon cũng nảy sinh rất nhiều mặt trái. Khoảng cách giàu nghèo cực kỳ lớn. Chỉ cần đi dạo trong một phường người ta cũng thấy rất rõ. Gần 50% dân số không có nhà ở vì giá nhà quá cao. Thuê một căn nhà bình dân cũng tới 3.000 đô. Các mặt hàng thiết yếu bị đẩy giá lên. Nhiều gia đình gốc địa phương phải di dời đi nơi khác ở bởi hàng triệu những kỹ sư lành nghề, những sinh viên thuộc nhóm ngành STEM (nhóm chuyên ngành khoa học, kỹ thuật, công nghệ, toán học) khắp nước Mỹ và trên khắp thế giới đổ về có mức thu nhập cao tại các công ty công nghệ.
Dọc đường từ trung tâm thung lũng Silicon trở về, tôi thấy không ít những nhóm vô gia cư, gia đình vô gia cư dựng lều bạt bên cạnh những tường rào công viên. Hàng ngàn gia đình phải sống trong những chiếc thùng xe lưu động tại các bãi đậu. Thậm chí không ít gia đình ly tán vì phá sản, vì không còn khả năng kinh tế. Cảnh sát buộc phải đưa con cái họ vào trại xã hội nuôi dưỡng. Những người lao động trong các tập đoàn, công ty công nghệ không phải ai cũng thích ứng với “núi công việc” hàng ngày. Đó là chưa kể những ngành nghề thu nhập thấp như xây dựng, y tế, giáo dục... đời sống của họ gặp rất nhiều khó khăn.
Bất chấp tất cả những mặt trái, bất cập trên, thung lũng Silicon vẫn biến đổi liên tục, vẫn đổi mới và sáng tạo hàng ngày bởi hàng triệu lao động trí óc ưu tú. Nó được ví như bộ não của nhân loại. Nó đưa ra những giải pháp khoa học và công nghệ nhằm giải quyết những vấn đề mang tính chất toàn cầu. Nó góp phần tạo ra một nền kinh tế mới, nền kinh tế tri thức khởi nguồn từ nước Mỹ. Nó đã và đang thúc đẩy cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, một cuộc cách mạng làm thay đổi bộ mặt của nhân loại.
Ngoài lịch sử phát triển của bộ vi xử lý, bảo tàng cũng trưng bày tất cả các sản phẩm và dịch vụ khác của Intel. Khách tham quan còn được chứng kiến lab làm việc của nhân viên. Bộ quần áo của nhân viên mặc trước khi vào phòng làm việc. Một thế giới Intel sống động khiến người xem đi từ ngạc nhiên đến khâm phục và ngưỡng mộ.
Rời Intel chúng tôi đến với tập đoàn Facebook, mạng xã hội và truyền thông xã hội lớn nhất thế giới. Người sáng lập và điều hành Facebook là Mark Zuckerberg. Anh thành lập website Facebook vào ngày 4 tháng 2 năm 2004. Cho đến ngày hôm nay đã có tới 3,2 tỷ người trên trái đất sử dụng dịch vụ của Facebook. Số lượng người truy cập mạng chỉ đứng thứ hai sau Google.
Facebook có thể được truy cập từ hầu hết các thiết bị có khả năng kết nối với Internet, từ máy tính để bàn đến máy tính bảng, máy tính xách tay, điện thoại thông minh. Với Facebook người dùng có rất nhiều tiện ích như tạo nhóm, trao đổi tin nhắn, viết bài, chia sẻ ảnh, video và liên kết, nhận thông báo. Ngoài ra người dùng cũng có thể tham gia vào các nhóm cộng đồng giữa những người có cùng chí hướng, sở thích…
Đón chúng tôi trước trụ sở Facebook là hai vợ chồng Khánh, Thu. Anh chị cùng làm ở tập đoàn Facebook. Gặp tôi Thu giới thiệu: “Cháu là Thu, ở Hà Nội”. Sau khi làm quen tôi biết thời gian học THPT họ học ở Trường chuyên Đại học Quốc gia Hà nội.
Hai người dẫn chúng tôi đến phòng bảo vệ. Nhân viên yêu cầu chúng tôi đưa hộ chiếu và ID. Khoảng một phút sau họ đưa cho chúng tôi một cái thẻ có ảnh khách đến thăm. Chúng tôi đeo thẻ lên ngực và dùng thẻ để qua cửa các phòng làm việc.
Phòng đầu tiên là gian phòng để màn hình cảm ứng có hình bản đồ thế giới, đánh dấu những quốc gia mà Facebook đã chiếm lĩnh thị trường. Đế chế của Facebook thật rộng lớn. Nó bao phủ khắp các châu lục, trừ Trung Quốc và khoảng vài ba chục nước châu Phi còn để trống. (Trung Quốc thì cấm cửa Facebook và Google vì lý do an ninh, còn các nước châu Phi thì nghèo nàn lạc hậu chưa sử dụng Internet).
Tiếp đến là khu Center learning (trung tâm học việc dành cho những người mới vào tập đoàn) cùng trụ sở làm việc của 35.000 nhân viên trải dài hơn một dặm (một dặm xấp xỉ 1,7 km). Một tổ hợp làm việc liền khối, xen kẽ nơi làm việc là những điểm giải trí, uống cà phê, giải khát cùng hoa quả các loại phục vụ nhân viên..
Thu đi trước giới thiệu phòng làm việc của các bộ phận. Tất cả nhân viên đều còn rất trẻ. Người nào người nấy đều đang chăm chú trước màn hình máy tính. Tất cả đều yên tĩnh đến kỳ lạ. Chỉ ở các phòng họp, qua khung cửa kính tôi mới thấy các nhóm dăm đến bảy người đang sôi nổi thảo luận vấn đề gì đó.
Đến giờ cơm chiều, Thu hỏi chúng tôi thích dùng thực đơn Ấn Độ, Thái, Trung Quốc hay các món ăn Âu, Mỹ. Thu giải thích người Việt làm ở Facebook mới có hơn một trăm người, lại rải rác khắp hai khu vực nên chưa có thực đơn riêng. Nếu trong những năm tới số lượng tăng lên thì chắc chắn sẽ có đồ ăn đăc trưng riêng của người Việt.
Tất cả chúng tôi đều chọn cơm rang, đậu phụ rán, cá hồi chiên sốt, thịt hấp và một vài loại rau. Cơm nước xong Thu đưa chúng tôi tới quầy hoa quả, cà phê, giải khát. Mọi người đều dùng cà phê, riêng tôi sợ mất ngủ nên dùng kem cốc trộn với một ít hạt điều, một ít nho khô và hạnh nhân.
Có nằm mơ tôi cũng không thể tưởng tượng được điều kiện làm việc tại thung lũng Silicon lại lý tưởng đến như vậy. Hai người mới làm được hơn hai năm đã mua mỗi người một ô tô riêng, đồng thời họ đang tìm kiếm một ngôi nhà trả góp khoảng hơn một triệu đô gì đó.
Thu cho tôi biết ngày nào việc cũng ngập đầu. Nhiều khi đêm khuya họ mới trở về nhà. Thậm chí ngày nghỉ vẫn phải mang việc về làm. Chịu rất nhiều áp lực. Hai vợ chồng đang bàn tính một người chuyển sang công ty khác để có thời gian cho gia đình.
Facebook trả lương nhân viên một nửa bằng tiền mặt, một nửa bằng cổ phiếu. Không phải Facebook không có tiền. Họ thừa tiền. Đây là một phương thức quản lý. Tất cả đều là chủ sở hữu tập đoàn, từ chủ tịch hội đồng quản trị tới nhân viên. Nghĩa là cả tập đoàn đều đi trên một con thuyền. Tất cả đều phải cố gắng. Phải vắt kiệt sức lực và trí tuệ. Nếu thuyền đắm thì tất cả đều chung một số phận.
Kết thúc thời gian ở Facebook, hai vợ chồng Khánh, Thu đưa chúng tôi đi thăm quan tầng 3 tổ hợp tòa nhà. Đó là một khuôn viên khổng lồ của những ô tiểu cảnh, những vườn hoa bài trí xen lẫn những điểm vui chơi giải trí ngoài trời. Nhân viên làm việc trong giờ cảm thấy bị stress đều có thể lên tầng thư giãn để lấy lại năng lượng và cảm hứng…
Trong hai ngày chúng tôi đến thăm tập đoàn Adobe Systems, BEA Systems, Cisco Systems, eBay, Hewlett-packard, PayPal và cuối cùng là Yahoo. Hai tập đoàn PayPal và Yahoo tôi nghe nói có những khó khăn nhất định. PayPal phải “sáp nhập vào eBay. Yahoo sai lầm trong định hướng phát triển, lúc đầu định bán cho Microsoft với giá 57 tỷ USD, nhưng thương vụ không thành. Hiện công ty đang đứng trước khủng hoảng. Hai tập đoàn khổng lồ trong làng công nghệ này có nguy cơ mất thương hiệu. Chỉ riêng trong lĩnh vực Mail Yahoo, hàng triệu, có thể hàng chục triệu hòm thư điện tử cá nhân mang tên Mail “Yahoo.com”, trong đó có Mail cá nhân tôi, không biết sau này sẽ thuộc chủ sở hữu của ai.
Thung lũng Silicon từ thập niên 1990, thập niên bùng nổ Internet đến nay đã sản sinh ra 29.000 công ty công nghệ cao. Có hàng nghìn trụ sở của tất cả các công ty lớn trên thế giới đều hội tụ ở đây. Mảnh đất màu mỡ này cũng là vườn ươm của hàng nghìn doanh nghiệp khởi nghiệp hay còn gọi là Start-up.
Hàng ngày, hàng tuần có tới hàng chục, thậm chí hàng trăm doanh nghiệp phá sản. Cạnh tranh gay gắt diễn ra khốc liệt giữa các ông lớn công nghệ, giữa các công ty lớn với các công ty vừa và nhỏ, giữa các công ty vừa và nhỏ với nhau... Một công nghệ tiên tiến nhất trong một lĩnh vực nào đó mới ra đời có thể kéo theo một tập đoàn nào đó phá sản nếu tập đoàn đó không có chiến lược kinh doanh đúng đắn. Ngay cả đến Yahoo, tập đoàn có tới trên 12.000 nhân viên, có trụ sở ở hơn 20 quốc gia còn đứng trên bờ vực sụp đổ thì không có một tập đoàn nào, công ty nào là ngoại lệ. Người ta nói nước Mỹ không phải là thiên đường, cũng không phải là địa ngục mà là một chiến trường, một chiến trường cạnh tranh sinh tử.
Thung lũng Silicon có 10 tỷ phú siêu giàu, hàng nghìn triệu phú và hàng triệu người thuộc tầng lớp trung lưu. Họ sống ở những ngôi nhà từ 2 đến hơn 20 triệu đô. Tất cả họ đều còn trẻ. Họ giàu lên nhanh từ chính tri thức và tài kinh doanh. Chỉ trong vòng vài thập niên, tài sản của những người đứng đầu các tập đoàn đã lên tới hàng chục, thậm chí ngót trăm tỷ đô. Tài sản của họ vượt xa lớp tư bản truyền thống mà hàng trăm năm tích lũy từ đời ông đến đời cháu vẫn lẹt đẹt xếp hạng phía sau.
Thung lũng Silicon cũng nảy sinh rất nhiều mặt trái. Khoảng cách giàu nghèo cực kỳ lớn. Chỉ cần đi dạo trong một phường người ta cũng thấy rất rõ. Gần 50% dân số không có nhà ở vì giá nhà quá cao. Thuê một căn nhà bình dân cũng tới 3.000 đô. Các mặt hàng thiết yếu bị đẩy giá lên. Nhiều gia đình gốc địa phương phải di dời đi nơi khác ở bởi hàng triệu những kỹ sư lành nghề, những sinh viên thuộc nhóm ngành STEM (nhóm chuyên ngành khoa học, kỹ thuật, công nghệ, toán học) khắp nước Mỹ và trên khắp thế giới đổ về có mức thu nhập cao tại các công ty công nghệ.
Dọc đường từ trung tâm thung lũng Silicon trở về, tôi thấy không ít những nhóm vô gia cư, gia đình vô gia cư dựng lều bạt bên cạnh những tường rào công viên. Hàng ngàn gia đình phải sống trong những chiếc thùng xe lưu động tại các bãi đậu. Thậm chí không ít gia đình ly tán vì phá sản, vì không còn khả năng kinh tế. Cảnh sát buộc phải đưa con cái họ vào trại xã hội nuôi dưỡng. Những người lao động trong các tập đoàn, công ty công nghệ không phải ai cũng thích ứng với “núi công việc” hàng ngày. Đó là chưa kể những ngành nghề thu nhập thấp như xây dựng, y tế, giáo dục... đời sống của họ gặp rất nhiều khó khăn.
Bất chấp tất cả những mặt trái, bất cập trên, thung lũng Silicon vẫn biến đổi liên tục, vẫn đổi mới và sáng tạo hàng ngày bởi hàng triệu lao động trí óc ưu tú. Nó được ví như bộ não của nhân loại. Nó đưa ra những giải pháp khoa học và công nghệ nhằm giải quyết những vấn đề mang tính chất toàn cầu. Nó góp phần tạo ra một nền kinh tế mới, nền kinh tế tri thức khởi nguồn từ nước Mỹ. Nó đã và đang thúc đẩy cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, một cuộc cách mạng làm thay đổi bộ mặt của nhân loại.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét