Đại tá Hồ Hữu Lạn và Chiến dịch Đăk Pét
Tuần trước tôi nhận được điện của Đại tá Hồ Hữu Lạn, ông thông báo cho tôi biết Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân tỉnh Kon Tum đã quyết định tổ chức hội thảo, đề nghị Nhà nước công nhận Di tích lịch sử cấp quốc gia Đăk Pét. Đây là tin vui cho cán bộ Trung đoàn 3 Sư 324, trung đoàn đã tham gia trận đánh lịch sử Đăk Pet tại chiến trường Tây Nguyên tháng 5, năm 1974.
Tôi có may mắn cùng với Đại tá Hồ Hữu Lạn và Hội cựu chiến binh Trung đoàn 3 đến Đăk Pét 3 lần trong những năm gần đây để thắp hương cho đồng đội tại nghĩa trang Đăk Glei. 49 năm đã trôi qua, chúng tôi vẫn nhớ như in trận đánh lúc 8 giờ ngày 16/5/1974 của quân chủ lực Mặt trận Tây Nguyên, mà trực tiếp là Trung đoàn 66 thuộc Sư đoàn 10 và Trung đoàn 3 Sư đoàn 324 phối hợp với lực lượng vũ trang, dân quân địa phương tiến công giải phóng cứ điểm Đăk Pék, Kon Tum.
Vào đầu những năm 1970 chúng ta đã tổ chức một số trận đánh vào chi khu quân sự Đăk Pét nhưng đều không thành công. Kẻ địch đã tiến hành tổ chức một hệ thống phòng ngự chiều sâu với nhiều cứ điểm chốt liên hoàn cùng với hệ thống hầm hào kiên cố sau thất thủ mùa hè năm 1972 ở Đăk Tô - Tân Cảnh. Phạm vi của cụm cứ điểm nằm trên những ngọn đồi trong thung lũng, có chiều dài gần 10km, chiều rộng khoảng 2km. Hai mươi hai cứ điểm thuộc chi khu quân sự Đắk Pét gần như được nối liền với nhau bằng hệ thống hầm hào xây bằng gạch và bê tông. Các cứ điểm chính có hai tầng. Tầng trên là công sự chiến đấu, phía trên xếp các bao cát dày hàng mét. Tầng dưới là nơi nghỉ ngơi của sỹ quan và binh lính ngụy. Đặc biệt từng chốt ở các cụm cứ điểm đều có hàng rào dây thép gai nhiều lớp với công sự và đường ngầm liên lạc kiên cố, có thể chi viện cho nhau khi một trong các cứ điểm bất kỳ nào bị ta tiến công.
Đầu năm 1974, trước tình hình mới, Bộ Tư lệnh Mặt trân Tây Nguyên quyết định phải xóa sổ chi khu quân sự Đăk pét. Trong cuốn Lịch sử Bộ Tổng tham mưu (tập 5) có ghi: “Trên hướng Gia Lai, ngày 26/3/1974 Bộ TTM điện (số 100/BTk) đồng ý với phương án đánh địch ở Đăk Pét của Mặt trận Tây Nguyên. Cuối tháng 4/1974 Bộ TTM quyết định Trung đoàn 3, Sư đoàn 324 từ Trị Thiên vào tham gia đánh địch ở Đăk Pét. Nhiệm vụ của Trung đoàn 66 Sư đoàn 10 và Trung đoàn 3 Sư 324 cùng với quân và dân địa phương là phải tiêu diệt toàn bộ chi khu quân sự Đắk Pét; tiêu diệt và làm tan rã hệ thống ngụy quân ngụy quyền; giải phóng hơn ba ngàn dân; khai thông tuyến đường 14 để chuẩn bị cho những chiến dịch lớn sắp tới.
Từ huyện A Lưới, Thừa Thiên, 160 chiếc xe đưa toàn bộ cán bộ chiến sỹ Trung đoàn 3 theo con đường Hồ Chí Minh tới Kon Tum. Con đường đi dọc theo thung lũng A Lưới, người Mỹ những năm 60, 70 của thế kỷ trước gọi là Thung lũng A Sầu. Hai bên đường mây phủ trắng núi rừng trùng trùng điệp điệp. Ai nấy đều bồi hồi xúc động vào chiến trường theo mệnh lệnh của Bộ. Thời điểm đó, anh em chiến sỹ chỉ được biết mình hành quân vào chiến trường B3, chưa được biết tham gia chiến dịch đánh Đắk Pét…
Đúng 8 giờ sáng 16/5/1974, lệnh tiến công căn cứ Đăk Pék phát ra từ Sở chỉ huy. Ngay lập tức, các khẩu pháo, pháo bắn thẳng 160mm, 120mm, 105 mm, 85 mm và ĐKZ 75mm… đồng loạt khai hỏa, phá vỡ những lô cốt vòng ngoài, vòng trong. Từng mảng công sự địch lần lượt bị phá tan nhờ pháo, cối bắn ở tầm gần, trực xạ rất hiệu quả. Tiếp theo bộ binh mở toang cửa mở, các mũi ào ạt xông lên chiếm lĩnh các trận địa. Chỉ sau 4 tiếng đồng hồ chiến đấu kiên cường, anh dũng của quân ta, toàn bộ quân địch ở căn cứ Đăk Pék và quận lỵ Đăk Pék bị tiêu diệt, bị bắt làm tù binh. Kết quả, ta đã bắt sống 403 tên, thu 110 súng các loại, phá hủy 14 đại bác và cối hạng nặng, bắn rơi 3 máy bay địch, xóa sổ hoàn toàn sở chỉ huy biệt kích, án ngữ trục đường 14 Đăk Pék.
Trận đánh tiêu diệt cụm cứ điểm Đăk Pék là một chiến thắng toàn diện, trọn vẹn, không chỉ tiêu diệt sinh lực địch giải phóng nhân dân mà còn khai thông hành lang vận chuyển trên tuyến đường Hồ Chí Minh, tạo điều kiện cho chiến trường Tây Nguyên, chiến trường miền Nam. Chiến thắng Đăk Pét một lần nữa khẳng định truyền thống đánh giặc anh hùng của bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, của dân quân du kích và của đồng bào các dân tộc dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng. Trận đánh đã đi vào lịch sử của cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc như một biểu tượng sáng ngời về chủ nghĩa anh hùng cách mạng và nghệ thuật chiến tranh nhân dân tài tình, sáng tạo của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Riêng với Trung đoàn 3, Chiến dịch Đăk Pét cũng đã tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của Đoàn Thuận Hóa. Thứ nhất vì trong lịch sử chống Mỹ của quân đội ta, đây là lần đầu tiên trong chiến trường, cán bộ chiến sỹ trung đoàn hành quân bằng xe cơ giới, một cuộc hành quân quy mô cấp trung đoàn rầm rầm đi vào mặt trận. Một trăm sáu mươi chiến xe Zil ba cầu chở toàn bộ Trung đoàn với đầy dủ vũ khí đạn dược đi trên đường 14, qua đèo Bò Lạch sang đất Quảng Nam, theo đường Khâm Đức đến Đắk Glei, Tây Nguyên. Đây là chiến trường mới, địa hình mới và là thử thách mới với các cán bộ và chiến sỹ Trung đoàn 3, trung đoàn quen tác chiến ở chiến trường Trị Thiên.
Ngồi trên xe vào chiến dịch Đăk Pét , anh em cán bộ chiến sỹ cảm thấy hừng hực khí thế. Tình hình chiến sự đang diễn ra một điều gì đó khác trước rất nhiều. Thậm chí còn dự cảm bước đột phá mới trên chiến trường. Những năm trước đó, người lính đeo ba lô súng đạn hành quân bằng đôi chân, đi hàng nghìn km theo các trạm giao liên bí mật, luồn rừng, lội suối, trèo đèo với phương châm đi không dấu, nấu không khói để tránh máy bay, phi pháo, thám báo địch... Ngồi trên xe cơ giới chạy giữa ban ngày, ai nấy đều nhận thấy thế và lực của chúng ta đã rất lớn mạnh. Đúng như Tướng Lê Trọng Tấn, Tổng Tham mưu phó quân đội đã nhận xét, đó là một cuộc hành quân cơ giới đầu tiên, là sự tập dượt, thí điểm để đưa các binh đoàn chủ lực cơ động của ta vào chiến trường sau này.
Thứ hai là mặc dù thời gian chuẩn bị cho chiến dịch chưa đầy ba tuần nhưng đó là thời gian chuẩn bị chu đáo, tỉ mỉ, kỹ lưỡng nhất mà anh em cán bộ chiến sĩ được biết. Trung đoàn trưởng Hồ Hữu Lan yêu cầu đắp sa bàn cụm căn cứ, giao nhiệm vụ cụ thể cho các tiểu đoàn 7,8,9 trên sa bàn, thông qua quyết tâm thư, nghị quyết chiến đấu... Các tiểu đoàn giao nhiệm vụ cho các đại đội, trung đội cũng trên sa bàn. Cán bộ, chiến sỹ được bàn bạc góp ý về cách tiếp cận mục tiêu, cách mang vác gỗ, bao cát, cách đào hầm áp sát trận địa địch, được bàn bạc cách đánh vào các mục tiêu rất cụ thể… Chính điều này góp phần không nhỏ vào thành công của chiến dịch.
Thứ ba, chiến dịch Đắk Pét là một chiến dịch hợp đồng binh chủng hết sức nhịp nhàng, ăn ý. Pháo phòng không 57 mm, 37mm, 23mm của ta án ngữ trên những ngọn đồi bắn chặn không cho máy bay trực thăng, A-37, C-130 của kẻ địch đến ném bom bắn phá các mục tiêu. Hỏa lực pháo 122mm, 105mm, 85mm, hỏa lực cối 160mm, 120mm, 81mm, 60mm, hỏa lực ĐKZ, 12,7mm của chiến dịch, của cấp trung đoàn, cấp tiểu đoàn phối hợp nhịp nhàng, cấp tập bắn nát các lô cốt, hầm ngầm; cày xới phá hủy hầm hào công sự buộc quân địch phải chúi xuống hầm ngầm, tạo điều kiện cho các mũi công binh mở cửa bằng mìn ba giá, đánh bay hệ thống hàng rào kẽm gai có chiều sâu đến 70 mét. Và sau hai giờ giội bão lửa, xe tăng và bộ binh các hướng chủ yếu, thứ yếu đồng loạt tấn công chiếm lĩnh trận địa. Kẻ địch gần như bị áp đảo, không thể ứng cứu cho nhau.
Thứ tư là trận đánh diễn ra trong một thời gian ngắn kỷ lục, từ 6h đến 10 giờ ngày 16/5/1974. Hơn 400 tên địch đã bị tiêu diệt và bị bắt sống. Một số lớn vũ khí đạn dược của Mỹ ngụy bị ta thu giữ.
Thứ năm là tổn thất của trung đoàn trong một trận đánh lớn ở mức thấp nhất. Chỉ có hai mươi mốt cán bộ chiến sỹ hy sinh trước và trong trận đánh.
Cuối cùng là ngay sau trận đánh, tất cả cán bộ chiến sỹ phải làm nhà cửa ổn định và chăm lo cuộc sống cho hàng trăm gia đình, phần lớn là người dân tộc, thậm chí quân y còn đỡ đẻ cho đồng bào các dân tộc, một nhiệm vụ mà cán bộ chiến sỹ Trung đoàn 3 chưa bao giờ phải làm…
Tôi còn nhớ cách đây 2 năm, Đại tá Hồ Hữu Lạn, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 3 trong trận đánh Đăk Pét đã dẫn đầu đoàn chúng tôi đến huyện lỵ Đắk Glei. Thật ngỡ ngàng sau gần nhiều năm quay trở lại. Thị trấn nay đã vươn mình thức dậy, mang dáng dấp của một vùng độ thị hóa. Chưa có nhiều nhà cao tầng nhưng cơ sở hạ tầng đường xá, trường trạm không thua kém các thị trấn miền xuôi. Xe chúng tôi đi chầm chậm qua một cây cầu bắc qua con sông Đắk Mek. Vẻ đẹp hiện đại và sự duyên dáng của nó trong ánh đèn hoa rực rỡ chẳng kém gì những cây cầu nổi tiếng trên khắp đất nước. Bóng cả phố núi lung linh lấp lóa trên dòng sông…
Sau một đêm ngủ đặc trưng trong không gian rừng núi tĩnh mịch, đoàn chúng tôi được các anh em trong ủy ban và huyện đội đưa đến nghĩa trang liệt sỹ huyện Đắk Glei. Nghĩa trang liệt sỹ nằm trên đỉnh đồi khá cao, bên cạnh chi khu quân sự Đắk Pét ngày trước. Chúng tôi leo 171 bậc lên khu đất bằng trải dài những ngôi mộ ốp đá, nơi nằm yên nghỉ của các liệt sỹ bao gồm bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân du kích đã hy sinh tại huyện trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.
Cũng giống như các nghĩa trang khác, rất nhiều ngôi mộ không tên. Hai mươi mốt đồng đội của trung đoàn chúng tôi được quy tập về đây cũng không biết nằm ở chỗ nào. Đại tá Hồ Hữu Lạn và đoàn đã làm việc với Huyện ủy, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân huyện Đăk Glei và gửi lại danh sách 21 liệt sỹ với đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, quê quán, chức vụ, cấp bậc, và tên của Trung đoàn 3 với mật danh đoàn Bạch Đằng khi vào chiến trường Tây Nguyên…
Khi viết bài viết này, tôi bỗng nhớ tới anh Lê Xuân Huynh, Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 8 của chúng tôi cùng phân đội trinh sát đi trinh sát lần cuối căn cứ đồi H. Trên đưởng trở về, một chiến sỹ vướng mìn ở suối Đăk Pét. Pháo, cối địch theo tọa độ bắn dữ dội chặn đường. Đồng thời kẻ địch cho một trung đội địch càn quét dọc theo con suối. Anh Huynh cùng sáu trinh sát bị thương không thể rút ra khỏi đó. Các anh đã chiến đấu hy sinh anh dũng trước khi trận đánh bắt đầu… Năm 2015, Đại tá Hồ Hữu Lạn cùng anh em cựu chiến binh Trung đoàn 3 đến thăm gia đình anh Huynh. Người mẹ 93 tuổi của anh, đôi mắt mù lòa vì khóc thương nhớ con. Mẹ cầm tay từng người. Nước mắt chan chứa gọi “Huynh ơi, Đồng đội con lại về”!
Ngày 16 này, Tôi được Đại tá Hồ Hữu Lạn giao nhiệm vụ viết bài về Chiến dịch Đăk Pét và cùng với một số đại biểu Hội cựu chiến binh Trung đoàn 3 về dự hội nghị. Tôi hy vọng sau hội nghị này, nhân dịp 50 kỷ niệm chiến thắng Đăk Pét, các cơ quan chức năng của tỉnh Kon Tum sẽ hoàn thành các thủ tục để nhà nước sẽ công nhận Đăk Pét là di tích lịch sử cấp quốc gia. Trung đoàn 3 Sư 324 cùng với 21 liệt sỹ cũng được các cơ quan chức năng của tỉnh, của huyện Đăk Glei trả lại tên trong nghĩa trang liệt sỹ Đăk Glei.
Riêng với Đại tá Hồ Hữu Lạn, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 3 đầu những năm 1970, người chỉ huy nhiều chiến dịch lớn, người đã góp phần làm nên các chiến thắng ở các nơi được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia (A Bia, Thượng Đức) sắp tới là Đăk Pét, 935-Cốc Bai. Tôi hy vọng kỷ niệm 50 năm chiến thắng Đăk Pét, ông có đủ sức khỏe để cùng anh em cựu chiến binh Trung đoàn 3 trở lại Kon Tum, Tây Nguyên.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét